0
K@riyeriniz @rtık online
Günümüzde artık lisans düzeyinde eğitim bile yetersiz olarak görülmeye başlamışken, yüksek lisans eğitimi özellikle de işletme alanında oldukça yaygın bir hal aldı. Günümüzün kuşağı eğitime ağırlık veren, teknolojiyle barışık ve esnek bir yapıya sahiptir. Kariyerlerini planlarken de tüm olanakları göz önünde bulundurmaktadır.
Türkiye’de ne yazık ki çoğu birey kazandığı ve mezun olduğu bölümü ile ilgili mesleklere yönelmekte zorluk çekmekte. Bu zorluklar, bireylerin bilgi ve becerilerini etkin bir biçimde kullanamamasına sebep olmaktadır. Gün geçtikçe üniversite mezunlarının artması, bununla birlikle şirketlerin üniversite mezunlarına yönelik taleplerinin de yükselmesiyle, bireylerin kendi gelişim planlarını, hedeflerini belirleyerek kariyerlerini yönlendirmeleri gerektiği ortaya çıkmıştır. Günümüzde artık kariyer planlama büyük önem taşımaktadır ve vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir.
Hatta Türkiye’de son 2 3 yıl içerisinde kariyer planlamayla ilgili yeni yaklaşımlar oluşmuş durumdadır. Danışmanlık altyapısına sahip olan birçok kişi, bir takım oluşturarak kariyer planlama ve eleman seçme yerleştirmeyi internet üzerinden outsource haline dönüştürerek online hizmet vermektedir. Kariyerinize, iş olanaklarına, iş başvurularında size yardımcı olabilecek her türlü bilgiye anında ulaşmanız artık mümkün. Profesyonel hizmet olanağı sağlayan ve günün her saati size ulaşabilen bu siteler sayesinde kolaylıkla herkes bireysel kariyer planlarını oluşturabilmektedir.
Türkiye’de yaygınlaşan bu sistem, şirketlere de bireylere tanıdığı kolaylıkları sağlamaktadır. şirketlerin eleman seçme ve yerleştirme süreçlerinde artık birçok veritabanı, alternetifleri ve en iyiyi seçme şansları varolmakta. Bu hızlı erişimi doğru işe doğru elemanı yerleştirme amaçlı kullandıkları gibi, kendi bünyesinde yapacakları birçok insan kaynakları konularını online olarak bir bakıma outsource etmekteler. Bu da şirketlere zaman ve hız kazandırmakta.
Kariyer planlama sürecinizi oluştururken öncelikle kendinizi tanımalı, bilgi ve becerilerinizi ortaya çıkartmak için bazı adımları takip etmeniz gerekmektedir. Kariyer planlama sürecini ele aldığımızda bunu bazı başlıklarla anlatmak mümkündür.
KARİYER PLANLAMA SÜRECİ
1. Bireysel Kariyer Planı
Öncelikle ne yapmak istiyorum? Kariyer hedeflerime ulaşabilmek için ne tür bir eğitim, gelişim sürecini takip etmem gerekiyor? Hedeflerim için ne tür becerilere ihtiyacım var? Tüm bunları göz önünde bulundurarak, daha önce belirleyip gerçekleştirdiğiniz bir hedefinizi ele alın. O hedefe ulaşmak için neler yapmıştınız, nasıl bir yol izlemiştiniz?
a. Kendini tanıma:
• Kişisel özelliklerim (Ayırt edici kişisel özelliklerim nelerdir?),
• Değerlerim (Benim için önemli olan şeyler neler?),
• İlgilendiklerim (Nelerden keyif alırım?),
• Yeterlilik, yatkınlık ve becerilerim (Neler yapabilirim ve neleri yapabilmeyi öğrenebilirim?).
b. Kariyer bilgisini ölçme:
İş olanaklarından, değişen ekonomiden ve çalışma ortamlarından, yeni becerilerden ve eğitim olanaklarından haberdar olmak önemlidir. Mesleki bilgilerinizi nasıl zenginleştiriyorsunuz?
• Her gün okuduklarınız nelerdir (Haftalık, aylık, üç aylık yayınlar, günlük ve yerel gazeteler...)?
• Online hizmetlerden yararlanıyor musunuz (e ticaret, internet...)?
• Mesleki bağlantılarınız var mı (tanıdıklar, eğitimler, seminerler, workshoplar, konferanslar...)?
2. İlgi Alanları ve Beceriler
Neleri yapmaktan hoşlanırım? En iyi neyi yapabiliyorum? Nasıl bir kişiliğe sahibim? Bu tür sorulara cevap bulabilmek için öncelikle bir liste oluşturun. Sevdiğiniz ve sevmediğiniz özelliklerinizi, becerilerinizi sıralayın.
1. Son dört yılda yapmaktan hoşlandığınız 10 aktiviteyi sıralayın.
• Yapmış olduğunuz 10 aktiviteyi ilgi alanlarına göre gruplandırın ve değerlendirin.
• Neden bu aktivitelerden hoşlanıyorsunuz?
• Bu aktiviteleri yapabilmek için ne gibi özellikler gerekli?
• İleride bu aktviteleri geliştirebilmek ve devam ettirebilmek için daha başka ne tür becerilere ihtiyacınız olacak?
2. Beceri ve yeteneklerinizi ön plana çıkartın.
• Boş vakitlerinizde, varsa gönüllü olarak yaptığınız çalışmalarda edindiğiniz tecrübeleri gözden geçirin.
• Okulda yaptığınız veya katıldığınız aktiviteleri sıralayın. Örneğin; üye olduğunuz bir kulüp varsa neydi? Neden o kulübü tercih etmiştiniz ya da okul içi düzenlenen ne çeşit turlara katıldınız?
3. İlgi alanlarınızı ve becerilerinizi sıraladıktan sonra bu becerilerle ilişkili kariyer olanaklarını değerlendirin. Sizin ilgi alanlarınız ve becerileriniz hangi mesleklere daha yakın? Bu meslekler size nasıl bir kariyer olanağı sağlayabilir?
3. Meslek Araştırması
İlgilendiğiniz meslek hakkında ayrıntılı bilgi edinin. Örneğin; bu meslekle ilgili üniversitede hangi dersleri almanız gerektiği, istediğiniz mesleğin ortalama maaş getirisinin ne olduğu, çalışma koşulları, size gelecekteki getirileri (seçtiğiniz mesleğin önü ne kadar ilerlemeye açık, kademeleri neler...) ve buna benzer edinebileceğiz her türlü bilgi, size seçmek istediğiniz meslek konusunda yön verir. Kararlarınızı sınırlamanız ve tek bir alana yönelmenizde size yardımcı olur.
Ayrıca meslek araştırması yaparken aşağıdaki unsurların da göz önünde bulundurulması faydalıdır:
• Türkiye’de bu mesleği uygulamak mümkün mü?
• Bir işde neler ararsınız?
• Uygun bir iş ortamını nasıl tanımlarsınız?
• Fazla mesai yapabilir misiniz?
• Hafta sonları çalışabilir misiniz?
• Seyahat edebilir misiniz?
• Ne tarz insanlarla birlikte çalışmaktan hoşlanırsınız?
• Takımın bir parçası olmak mı, yoksa bireysel çalışmak mı size daha uygun?..
Yukarıdaki sorular sizin kendinizi anlamanıza yardımcı olacağı gibi, aynı zamanda nasıl bir iş istediğiniz hakkında da fikir verir. Ancak iş hayatında sizin istediğiniz niteliklerin hepsi birarada olmayabilir. Bu durumda sizin için önem derecesi yüksek olanların uygun olup olmadığına bakabilirsiniz. Örneğin; seyahat engeliniz vardır ama istediğiniz iş seyahat etmenizi gerektirebilir. Seyahat engelinizin sizin dışınızda gelişen bir sebebi mi var (sağlık veya ailevi nedenler açısından), yoksa sadece bulunduğunuz şehirden ayrı kalmak mı istemediğinizden?
Tüm bunlar bir meslek seçerken sizi etkileyecek unsurlar olduğu gibi kimi zaman başka bir alana kaymanıza da sebep olabilir. Ama burada önemli olan bu alanın sizin bilgi, beceri ve ilgileriniz içerisinde yer alabilmesidir.
4. İlgi Alanları ve Becerileri Mesleklerle Karşılaştırma
İlgi alanlarınızı ve becerilerinizi belirledikten ve meslek araştırmasını yaptıktan sonra elinizdeki verilerin karşılaştırmasını mutlaka yapmalısınız. Bazen istediğiniz meslek, sizin araştırmalarınız sonucunda beklentilerinizi karşılamayabilir. Bu durumda esnek davranmalı ve diğer alternatifleri araştırmalısınız. Farklı meslek gruplarıyla karşılaştırmalar yapın. Kimi zaman ilginizi daha önce çekmemiş bir mesleğin niteliklerinizle karşılaştırdığınızda aslında size uygun olduğuna karar verebilirsiniz.
5. Kariyer Hedefi Belirleme
Geçmişte kariyere bakış açısı, “kariyer bir kere seçilir ve sonsuza kadar sıkı sıkıya bağlı kalınır” şeklindeydi. Oysa kariyer gelişir, iş değişiklikleri ve hatta alan değişiklikleri hayatımızın bir parçası haline gelmiş durumdadır. Kariyer hedefinizi belirlerken bunu da göz önünde bulundurmak gerekmektedir. İlgi alanlarınızı, becerilerinizi, neyi yapıp neyi yapamadığınızı ve hangi meslek gruplarının size yakın olduğunu listelendirdikten sonra zihninizde kariyerinize yönelik hedefler yavaş yavaş belirlenmeye başlar. Artık kariyer hedefinize ulaşmaya yönelik planınızı yapabilir ve adım adım uygulamaya geçebilirsiniz.
Kısaca bu adımlar;
• Özgeçmiş hazırlama,
• İş bulma süreci,
• İş görüşmeleri,
• İş tekliflerini değerlendirme,
• İşi kabul etme ve başlama olarak tanımlanabilir.
6. Özgeçmiş Oluşturma Süreci
Özgeçmiş oluşturma, iş arayışınız içerisindeki en kritik süreçtir. İlk izlenimi verecek olan bir özgeçmiş eğer etkili bir biçimde hazırlanmaz ve sunulmaz ise diğer özgeçmişler arasından sıyrılıp istediğiniz hedefe ulaşmanızda sizi yarı yolda bırakabilir. Özgeçmişin ana amacı sizin görüşmeye çağırılmanızı sağlamaktır.
7. Görüşme Tekniklerini Öğrenme
Mülakatlar, kariyerinizin bu zorlu adımlarında önünüze çıkacak olan engellerden ilkidir. İş görüşmelerinde heyecanlı, gergin ama bir o kadar da umutlu oluruz. Eğer ilk iş görüşmenizde başarılı bir sonuç elde edemediyseniz ortalamaya yakınsınız demektir. Mülakatlarda çıkabilecek sorulara önceden hazırlıklı olursanız daha etkili bir görüşme ortaya çıkartabilirsiniz. Bunun için görüşme tekniklerini öğrenmeniz gerekmektedir.
Her mülakatın üç temel parçası vardır:
* Giriş:
Giriş bölümü, bazı temel hedeflere yöneliktir:
• Mülakat yapılan kişiyi rahatlatmak,
• İki taraf arasında iletişim kurmak,
• Tarafların aynı noktada birleşmesini sağlamak,
• Mülakatın konusunu açıklıkla tanımlamaktır.
* Ana gövde:
Bu bölümde amaç;
• İstenen bilgileri almak,
• Yanıt alışverişini kolaylaştırmaktır.
* Kapanış:
Kapanış yani sonuç bölümün amacı ise;
• Her iki tarafın da mülakattan çıkartılan ana sonuçlar üzerinde mutabık kalmasını sağlamaktır.
• Genellikle mülakatın bir özeti yapılır ya da karar açıklanır. Her iki taraf bu sonucu onaylar.
İş görüşmesine çağırıldığınızda farklı görüşme yöntemleriyle elemeler yapılmaktadır. Her şirketin kendisine uygun olduğunu düşündüğü farklı görüşme yöntemi vardır. Sıkça kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
Birebir Görüşme
En çok kullanılan yöntemlerden birisidir. Aday tüm görüşmelerini birebir olarak gerçekleştirir. Bu yöntemde, subjektif değerlendirmeler kimi zaman görüşmeyi ister istemez etkiler. Bunu engellemek için İnsan Kaynakları Bölümleri’nin görüşme sürecini çok iyi planlamaları, çok etkin ön hazırlık yapmaları gerekmektedir.
Hazırlıksız yapılan birebir görüşmelerin sonucunda yanlış kişiler, yanlış görevlere alınabilirler.
Panel
Üçten fazla görüşmecinin tek bir adayla yaptığı görüşme yöntemidir. Genellikle çok sayıda elemanın farklı departmanlar için işe alınması planlandığında tercih edilir. Aday açısından zor bir görüşmedir.
Değerlendirme Merkezi
Bu yöntemde panel yönteminin tersine görüşmecinin değil, adayların sayısı üç veya üçten fazladır. Adaylara çalışmak istedikleri alanla ilgili genel yöneticilik yeteneklerini ortaya koyabilecekleri örnek olaylar verilir.
Belirlenen süre içinde değerlendiriciler olayı izlemekle yetinirler. Süre sonunda örnek olay tartışılır. Adayların bu süre içindeki tüm davranışları değerlendirmede dikkate alınır. Uygulaması zor, ancak etkin sonuçlar ortaya koyan bir yöntemdir.
Çalışma veya Takım Arkadaşları Grubu
Son yıllarda gün geçtikçe daha fazla önem kazanan ekip takım anlayışının eleman seçme ve görüşme şeklinde bir yansımasıdır.
Bu yöntemde seçimde ağırlık, seçilecek kişinin birlikte çalışacağı ekip üyelerindedir. Panel yönteme benzerlik gösterse de buradaki görüşmenin asıl amacı gruba uyumun ölçülmesidir. Ekip çalışması ve proje bazlı işlerde kullanımın olumlu sonuçlar verdiği gözlenmiştir.
8. Diğer Kariyer Kaynaklarını Araştırma
Kariyer Planlama ile ilgili farklı bakış açılarını inceleyin. Kariyer planlama ile ilgili internetteki siteleri ve kaynakları araştırın.
Tüm bu aşamalar size kariyeriniz konusunda fikir vermekle birlikte daha etkili düşünmenize ve karar vermenize yardımcı olmaktadır. Kariyerinizi artık online olarak oluşturmak sizin elinizin altında, hatta tek tuşla...
Kariyer planınızın hedefleriniz doğrultusunda gerçekleşmesi dileğiyle..
Hazırlayan: Gülçin BİRBEN
