0
Değişimi Başarmak, Her yerde Mümkün
Ransom E. Olds tarafından, General Motors Corporation, Olds Motor Vehicle Company, Inc., ($ 50.000, 5.000 hisse, tanesi $ 10 olmak üzere) adıyla kurulan, şirketinin ilk üniteleri 1897 tarihinde faaliyete geçmiş ve ilk Oldsmobile üretilmişti. Böylesine eski bir geçmişe sahip olan GM, uzun yıllar boyunca Fortune 500 listesinde varolmayı başarmış olmasına rağmen, resmen GM adını aldığı 1908 yılının, 75. yılını kutlamaya çalıştığı 16 Eylül 1983 tarihine gelindiğinde, yeryüzünde 235 milyon araç üretilmişti ancak GM önemli bir sorunla mücadele etmek zorundaydı...
NUMMI; Fremont, California’da GM tarafından 1962 yılında kurulan sanat eseri bir otomobil fabrikasıydı. Oysa tarihler 1982 yılını gösterdiğinde, GM fabrikayı kapatıp işçileri işten çıkartmak zorunda kaldığında, fabrika ambarlarındaki stok altında bulunan malzeme ile yaklaşık 6.000 otomobil yapılabiliyordu. Öylesine kötü bir yönetim söz konusuydu ki; fabrika içinde kolaylıkla alkol, uyuşturucu türü maddeler bulunabiliyordu ve bitmeyen grevler nedeniyle işi yavaşlatma eylemleri artık olağan sınıfına girmişti. Bu nedenlerden dolayı üretim ve yönetim arasındaki bağlar kopmuş, sürekli hastalık nedeniyle işe gelmeme oranı akıl almaz olan % 20’lere, ürünlerde hata oranı % 20 25’lere fırlamıştı.
Yapılacak bir şey olmadığını değerlendiren GM’da 1982 yılında fabrikayı kapattı...
Ardından 1982 yılında Toyota Motor Corporation ve General Motors bir JV kurmak için toplantılara başladılar. şubat 1984 tarihinde New United Motor Manufacturing, Inc. (NUMMI) kuruldu. Yatırım için gereken $ 450 milyon, GM ve Toyota arasında bölüşüldü. GM Fremont fabrikasını verdi, Toyota ise $ 100 milyon nakit katkıda bulunarak ortaklık sağlanmış oldu.
Mart 1983 tarihinde yaklaşık 5.000 başvuru formuna ek olarak, güven ve işbirliği atmosferine katkıda bulunmaya istekli insanların başvurması için birde iyi niyet mektubu GM’un daha önce çalışan elemanlarına gönderildi. Eylül 1983’ de NUMMI ve United Auto Workers’a (UAW), sendikaya bağlı 2.244 kişi ki bunların 2.200 tanesi 1982 yılında atılan işçilerden oluşmaktaydı, tekrar geri geldi ve aralarında sendikanın eski elemanlarının tamamı bulunuyordu. Yeni ekip, “İyi niyet mektubu” imzalayarak Fremont Fabrikası’nı yeniden açtılar.
Bizim dilimizdeki “Balık baştan kokar” deyimi herhalde Japon dilinde de bir karşılık bulmuş olmalı ki Toyata’nın kurucusunun oğlu Tatsuro Toyoda yönetim kademesinin başında yerini almıştı. Yine Japonya’da Toyota şirketinde üst düzey yönetici olan Kan Higashi başkan yardımcısı görevini aldı. Dennis Cunes hukuk işleri için Washington’daki bir şirketten, Gary Convis üretim sorumlusu olarak Ford şirketinden, Bil Childs ise insan kaynakları yönetimi için General Dynamics’ten ayrılarak geldiler.
İşe Alma Safhası
Tüm çalışanlar 3 günlük bir işe alım süreci yaşadılar. Üretim simülasyonu, bireysel ve grup görüşmeleri, yazılı test ve görüşme yolu ile kişiler işe alındılar.
Eğitim Safhası
Takım liderleri ve yöneticilerden oluşan 450 kişilik bir ekip Toyota şirketinin Japonya’da, Takaoka’da bulunan fabrikasında işbaşı eğitimi aldılar. Ardından da tüm ekip:
• Takım olma
• Üretim sistemi
• Kalite prensipleri
• Katılım politikaları
• Güvenlik politikaları
• Sendika işveren ilişkileri
• Rekabet koşulları hakkında detaylı olarak 4 günlük eğitime tabi tutuldular.
Bu arada tüm bunlar olup biterken, rakip firmalar Ford ve Chrysler’in tröst oluşturulduğuna dair açtığı mahkeme Amerikan Federal Ticaret Komisyonu (U.S. Federal Trade Commission FTC) tarafından uzun ve detaylı bir araştırma ve incelemeye alınınca, 15 ay süren bu analiz ancak şubat 1984 yılında NUMMI lehine sonuçlanıncaya kadar rahat bir nefes aldırmadı.
Değişim Safhası
Öncelikle yönetim kademesi ile çalışanlar arasında oluşan, yaşam koşulları ve haklar arasındaki uçurumu ortadan kaldırmak maksadıyla, sadece yönetime ait olan ve başka çalışanın kullanamadığı otopark ve kafeteryalar kapatıldı. Benzer rütbe ve kıdemdeki insanların ücretleri birbirlerine önemli oranda yaklaştırıldı ve herkes mavi elbise giymeye başladı. Ortak yönetim felsefesini oluşturmak amacıyla öneri sistemi kuruldu ve herkesten önerileri ile yönetime katılması istendi. 1984 Amerikası’nda, uyuşturucu ve alkol kullanan insanların önerileri için para “teşvik” etmek amacıyla kullanıldı. Oysa işçilerin amacının ve tercihinin yaşadıkları kültür ne olursa olsun para değil, “takdir kazanmak” olduğu ortaya çıktı. Bir süre sonra öneriler uygulanınca, işçiler arasında % 50 olan öneri ile yönetime katılım sayısı % 85 oranına çıktı.
• 1988 Nisan; 500.000’inci araç üretildi.
• 1991 Ocak; 1.000.000’uncu araç üretildi.
• 1994 Mayıs; NUMMI 10’uncu yıl kutlaması yapıldı.
• 1994 Ağustos; 2.000.000’uncu araç üretildi.
• 1994 Eylül; NUMMI J. D. Power & Associates Gümüş Fabrika Ödülü’nü aldı.
• 1995 Mayıs; NUMMI J. D. Power & Associates Bronz Fabrika Ödülü’nü ve Tacoma modeli kamyonet 1’incilik ödülünü aldı.
• 1997 Mayıs; Tacoma modeli kamyonet, 1’incilik ödülü aldı ve 3.000.000’uncu araç üretildi.
Bugün bu fabrika bir müze gibi haftanın 4 günü ziyaretçilere açık olup, dünyadaki önemli değişim ve başarı öykülerinden biri olarak konferanslarda anlatılmaktadır.
Bir gün bizim ülkemizin değişiminin de dünyaya anlatıldığı günleri görmek dileğiyle...
Fazıl ORAL
Management Centre Türkiye
Yönetim ve Eğitim Danışmanı
Kaynak
Jeffrey Pfefer, Rekabette Üstünlüğün Sırrı İnsan, SABAH Yayınları.
