0
Bu Sıcak Noktalar’a dokunmaktan korkmayın!
Hiç, beyninizde yeni fikirlerin vızıldadığı, etrafınızdaki diğer kişilerin de sizin bu heyecanınızı paylaştığı, kendinizi çok enerjik ve hayat dolu hissettiğiniz zamanlar oldu mu? Bunlar; sizin ve çalışma arkadaşlarınızın düşüncelerinin berraklaştığı, katma değer yaratmanın çok mümkün göründüğü zamanlardır. Bu zamanlarda başkalarından gelen fikir ve bakış açıları da bir sentez oluşturarak çığır açan fikir ve innovasyonların yolunu açar. Prof. Lynda Gratton, kitabında tüm bu anlattıklarımızı “Sıcak Noktalar” (Hot Spots) olarak tanımlıyor. Kitabının adı da bu zaten… Başlığın bir de devamı var: “Niçin Bazı Takımlar, İşyerleri ve Kurumlar Enerji ile Çınlar - ve Diğerleri Çınlamaz?”
Nokia, Goldman Sachs, Reuters ve BP’nin de aralarında bulunduğu lider organizasyonlarda yaptığı çalışmaları temel alarak; Sıcak Noktalar’ı ateşleyen organizasyonel ve operasyonel süreçleri masaya yatıran Prof. Gratton, konuşmacı olacağı 13. İnsan Kaynakları Zirvesi öncesinde sorularımızı yanıtlayarak Sıcak Noktalar ile ilgili bazı ipuçları verdi.
HRDERGİ: Öncelikle bizimle “Hot Spots”un temel çıkış noktasını paylaşır mısınız?
PROF. LYNDA GRATTON: Sıcak Noktalar, insanların olağan dışı yaratıcılık ve işbirliği içinde çalıştığı anlardır. Sıcak Noktalar, insanların içindeki ve insanlar arasındaki enerji alevlendiği (günlük işlerin sıradanlığı, üstlenilen işin heyecanı ve zorluğu bir kenara itildiği) zaman oluşur. Bu zamanlarda fikirler yaygınlaşır ve yeni olasılıklar belirir.
HRDERGİ: Bu “Sıcak Noktalar”a ilişkin bazı örnekler verebilir misiniz?
PROF. LYNDA GRATTON: Hepimiz Hot Spot (Sıcak Nokta) içinde olduğumuz zamanları hatırlarız. Diğer insanlarla birlikte çalışmanın hiç bu kadar heyecan ve neşe verici olmadığı ve kalbinizin derinliklerinde birlikte elde ettiğiniz şeyin önemli ve amaca yönelik olduğunu hissettiğiniz zamanları… Bu durumlarda, zaman akarak geçer. Sıcak Noktalar’ın parçası olmaktan keyif alırız ve sonucunda daha sağlıklı, daha mutlu insanlar haline geliriz.
HRDERGİ: Sıcak Noktalar konusunda bazı kritik unsurlar var mıdır?
PROF. LYNDA GRATTON: Sıcak Noktalar, üç unsurun aynı anda var olması ve dördüncü unsurun bir nevi çarpım etkisiyle oluşur. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz:
1. İş birlikçi Bir Zihniyet
Sıcak Noktalar’ın yenilikçi kapasitesi, birlikte çalışan kişilerin zekasından, görüşlerinden ve entelektüel seviyelerinden kaynaklanır. Sıcak Nokta içinde bulunan enerji aslında kendi bireysel enerjileri ile aralarında oluşan ilişki enerjisinin birleşimidir. Sıcak Noktalar, insanlar heyecanlı olduğunda, birbiri ile işbirliği yapmak isteğinde ve kapasitesinde olduğu için oluşur.
2. Sınırların Genişletilmesi
Sıcak Noktalar’ın içindeki ilişkilerin derinliği ve seviyesi, yaratılan iş değeri üzerinde farklı etkilere sahip olabilir. Bazı ilişkiler güçlüdür ve uzun yıllar boyunca yerlerinde kalmışlardır. Diğer ilişkiler bilinen fakat iyi tanınmayan kişiler arasında daha ziyade bir birliktelik veya tanıdıklık türündedir.
İlişkilerdeki sınır genişletme derecesi Sıcak Noktalar içinde değişiklik gösterir. Bazı ilişkiler grup içindedir. Diğer ilişkiler grup dışındaki, diğer görevlerdeki veya hatta diğer şirketlerdeki insanlar iledir. Bu durumda, bu ilişkiler ağı takım, görev ve şirket sınırlarını aştığından dolayı sınır genişletme oranı yüksektir.
3. Ateşleme Amacı
Şayet sıcak noktalar değişik zihniyetlerde yabancı kişiler arasında oluşuyorsa, niçin işbirliği yapmayı tercih ediyorlar? Bu ilişkiler içindeki gizli enerjiyi alevlendirmek için, ateşleme amacını (insanların heyecan verici, ilginç ve uğraşmaya değer bulduğu üçüncü elementi) keşfettik. Bu ateşleme amacı oluştuğunda, insanlar grup halinde toplanırlar (onun bir parçası olmak isterler). Ateşleme amacı birkaç şekilde oluşabilir:
• Ateşleme Soruları: Bir ateşleme sorusuyla geleceğe çekilen insanların hayal güçlerinin içinden enerjinin açığa çıktığı durumlar vardır. Bu, insanların derhal onunla uğraşmasını isteyeceği kadar heyecan verici ve motive edici bir sorudur. Bazı ateşleme soruları, BP İcra Kurulu Başkanı (CEO) John Browne'ın çalışanlarına sorduğu soru gibi büyük ve kapsamlıdır: ''Biz, bir petrol şirketi olarak, sonsuza kadar nasıl hüküm sürebiliriz?''
• Ateşleme Görevleri: Bazı Sıcak Noktalar’da, gizli enerji, insanları anında kendisine çekecek kadar ilginç, zor ve potansiyel olarak gelişmeye açık bir görevin ateşlenmesi ile açığa çıkar.
4. Üretken Kapasite
Birçok şirket, çoğu zaman rekabetin ve bireysel çıkarların işbirliği zihniyetini olumsuz olarak etkilediği bir ortam yaratmışlardır. Çıkar savaşlarının sınırlar ötesinde çalışabilme olasılıklarını tahrip ettiği ortamlar… Ateşleme sorularından ziyade, kuru, yorgun konuşmaların ortak hitap şekil olduğu ve bitkin bir tavrın bir Sıcak Noktayı tetikleyebilecek enerjiyi ve sorgulamayı boğduğu ortamlar…
Oysa rekabetten ziyade işbirliğine dayalı bir içeriğin taslağını yapabilirsiniz. Tetikleme soruları sormak için istek ve özgürlük yaratabilirsiniz. Bunlar enerjiyi yaratan harika unsurlardır. Fakat bu enerjiyi odaklamak ve değer katmasını temin etmek için dördüncü ve son bir elemente ihtiyacınız vardır: Üretken Kapasite.
Üretken Sıcak Noktalar’ın ilk safhalarında, diğerlerinin yeteneklerini takdir ederek, taahhütlerde bulunmayı ve bunları yerine getirmeyi öğrenerek ve anlaşmazlıkları çözerek ilişkiler üzerinde yoğun bir çalışma vardır.
Detayları 13. İnsan Kaynakları Zirvesi’nde konuşacağız.
HRDERGİ: Yöneticiler, Sıcak Noktalar’ın ortaya çıkmasına nasıl yardım edebilir? Bir kişi olarak neler yapabilirler? Bir organizasyon bu konuda neler yapabilir?
PROF. LYNDA GRATTON: Sıcak noktalar oluşur... Yönetilemez veya kontrol edilemez... Bu nedenle, yöneticilerin rolü, olağan talimat ve kontrol rolünden oldukça farklıdır. Konuşmayı destekleyen, imza uygulamalarını ve süreçlerini şekillendiren ve Sıcak Noktalar’ın oluşabileceği ağları yaratabilen yöneticiler, hareketi başlatmış olurlar.
Bu nedenle, liderler ve yöneticiler kilit bir rol oynamaktadır – kuruluşta diğerlerine örnek olmak, şirket içerisinde ekipler kurmak ve takıma önemli, ilginç sorular yöneltmek gibi…
Rekabetten ziyade işbirliğine dayalı bir içeriğin taslağını yapan organizasyonlar, şirketin sınırları dışına çıkan ilişkiler ağını aktif olarak inşa eden ve destekleyen organizasyonlar, Sıcak Noktalar’ın oluşumuna yardımcı olurlar.
HRDERGİ: Tüm bu konulara ilişkin olarak, okurlarımızın büyük bölümünü oluşturan İnsan Kaynakları yöneticilerine neler önermek istersiniz?
PROF. LYNDA GRATTON: Günümüzde İnsan Kaynakları biriminin önemi gitgide daha çok belirginleşiyor. Çünkü ’insan’ faktörünün şirketlerin gelişimine olan etkisi artık fark edilmeye başladı.
İnsan Kaynakları yöneticilerine tavsiyem, gerek yönetici kademesinde, gerekse daha alt kademelerde görev yapan çalışanların kişilik özelliklerinin ortaya çıkartılıp, bu özellikleri dikkate alınarak organizasyon içinde görevlendirilmelerinin sağlanmasıdır.
Bu noktada, şirket işe alımlarından başlamak gerekir. İşe alımlarda en önemli nokta, hem şirketin hem de çalışanın beklentilerinin net olarak ortaya konmasının gerekliliğidir. İşe alım sürecinde şirketin kendini işe alacağı kişiye çok iyi anlatması gerekiyor. Şirket kendini ve değerlerini iyice ortaya koyup, aday çalışanına anlatmalıdır.
HRDERGİ: Son olarak sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
PROF. LYNDA GRATTON: Çocukken, oyuncak bebek elbiseleri gibi süslü şeyler yapmaktan hoşlanırdım ama çalışmayan bir annenin kızı olarak, gelecekte ne olmak istediğime ilişkin hiçbir emelim yoktu. Ama A seviyelerinde not almaya başladığımda artık insanlarla ilgilendiğimi biliyordum. O nedenle lisans ve lisansüstü eğitimimi Liverpool Üniversitesi’nde psikoloji üzerine tamamladım.
İlk işim, British Airways’de Şef Psikologluk oldu ve bu sahip olduğum en mükemmel unvandı! Pilotların ve kabin ekibinin seçimi ve küçülme döneminde şirket stratejisi konusunda çalıştım. Dört yıl sonra PA Danışmanlık’a psikolog olarak katıldım ve 32 yaşında, en genç ve ilk kadın direktör oldum.
20 yıl önce London Business School’a katıldım. 32 yaşındaydım, bir ailem olsun istiyordum ve danışmanlık uygulamalarının direktörü olarak bunu nasıl sağlayacaktım? Hamileyken çalışan ilk ve tek profesör oldum.
Aldığım en iyi karar; maaşımın azalmasını göze alarak sevdiğim işe yapışmak oldu. Çocuklarıma verdiğim tek kariyer önerisi de şu: aşık olacağınız bir şey bulun…
DÜNYANIN İLK ELLİ DÜŞÜNÜRÜNDEN BERİ SEÇİLDİ
Lynda Gratton, Londra İş Okulu’nda (London Business School) yönetim uygulaması profesörü.
Son kitabı “Sıcak Noktalar (Hot Spots): Niçin Bazı Takımlar, İşyerleri ve Kurumlar Enerji ile Çınlar - ve Diğerleri Çınlamaz” Kuzey Amerika'da ve İngiltere'de Financial Times/Prentice Hall'da Berrett-Koehler tarafından yayınlandı.
Daha önceki en çok satan kitapları arasında şunlar yer alıyor: “Yaşayan Strateji: İnsanları Kurumsal Amaçların Kalbine Koymak” (Financial Times/Prentice Hall 2000) ve “Demokratik İşletme: İşinizi Özgürlük, Esneklik ve Taahhüt ile Liberalleştirme” (Financial Times/Prentice Hall, 2004).
Gratton, 2005 senesinde, London Times tarafından dünyanın ilk elli iş düşünürü arasında seçildi ve İnsan Kaynakları Dergisi’nin En Etkileyiciler oylamasında ilk ona girdi.
2004 senesinde, İngiltere Yönetim Araştırması Enstitüsü’ne uzman kişi olarak ve 2006 senesinde Londra İş Okulu’na (London Business School) İş Kadınları Lehman Merkezi'nin yöneticisi olarak atandı.
