0
Bireysel Emeklilik Sisteminde Bilinmesi Gerekenler
Bu süreçte, sistemde yeralmaya karar veren hayat sigorta şirketleri dönüşüm hazırlıklarını da tamamlayarak izin için Hazine Müsteşarlığı’na başvurdular. şirketlerin izin almasını muteakip emeklilik fonları da kurulmuş olacak. Sanırım bu aşamada siz İnsan Kaynakları yöneticileri de çalışanlarınızın;
• Emeklilik döneminizde ne kadar gelir almayı bekliyorsunuz?
• Sosyal sigortalar kurumundan alacağınız para bunun ne kadarını karşılıyor?
• İşveren katkılı grup emeklilik sözleşmeleri ile şirketinizin emeklilik planından ne kadar bir gelir bekliyorsunuz?
• Kaç yaşına kadar yaşayacağınızı düşünüyorsunuz?
• Sizin kuşağınız için insanların hayatta kalma süreleri ne?
• Emekliliğinizde hayal ettiğiniz yaşam standartı için sizce her yıl nekadar parayı yatırıma yöneltmelisiniz?
• Enflasyonun önümüzdeki 10 sene için ne kadar olacağını öngörüyorsunuz?
• Ücret artışlarının önümüzdeki 10 sene için ne kadar olacağını öngörüyorsunuz?
• Yatırımlarınız ve emeklilik geliriniz enflasyondan nasıl etkilenecek?
• Enflasyon riski dışında yatırımlarınızla ilgili hangi riskler var?
• Bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler var mı?
• Gelirini paylaştığınız kişiler var mı? Eşiniz çalışıyor mu?
• Eşiniz ve sizin emekli olma yaşlarınız arasında ne kadar fark var?
• Sizin eşinizden önce ölmeniz ya da eşinizin sizden önce ölmesi durumunda geride kalanlar ne kadar gelirden mahrum kalacağını düşünüyorsunuz?
gibi sorular demetini yanıtlamasını sistemin katkı esasının çerçevesini oluşturmuş oldunuz.
Hatırlarsanız geçen yazımda iki konudan; sistemin isteğe bağlı olması ve sistemin belirlenmiş katkı esasına dayalı olmasından söz etmiş ve emeklilik danışmanlığının gereği ve önemine değinmiştim.
Bu aşamada diğer önemli husus ise:
• Sistemde katkıların emeklilik fonunda değerlendirilmesi
Bireysel Emeklilik Sistemi ile, katkı paylarının bir emeklilik şirketinin farklı fonlarında değerlendirilmesi mümkün olabileceği gibi farklı emeklilik şirketi ile farklı sözleşmeler imzalanması; yani katkı paylarının farklı şirketlerin farklı fonlarında değerlendirilmesi de mümkün olacak.
Bu fonların genel adı: emeklilik yatırım fonları.
Kurulacak her bir emeklilik şirketi katılımcıya en az 3 emeklilik yatırım fonu sunacak. Böylelikle biz katılımcılar katkı paylarımızı dinamik, esnek ve uzun vadeli bir yatırım aracı olan 3 fondan bir veya birkaçında değerlendirebileceğiz.
Ancak, katkı payımızı değerlendireceğimiz emeklilik şirketine ve emeklilik fonuna nasıl karar vereceğiz?
Emeklilik danışmanlığı emeklilik şirketine ve emeklilik fonuna doğru karar verme aşamasında, pazardaki şirketleri ve ürünlerini analizi açısından gerekli!
Emeklilik danışmanlığı, hizmet sağlayıcıların belirlediğiniz ihtiyaçlarınıza uygunluğunu test ederek karar vermenize yardımcı olacak ayrımlar sunduğu için geleceğiniz açısından önemli!
Çünkü, seçeceğimiz emeklilik şirketi; deneyim, uzmanlık ve hizmet düzeyi olarak sistemden tüm beklentilerimizi karşılamalı, bize bir aracı kurumdan, bir bankadan ya da bir sigorta şirketinden daha farklı bir hizmeti daha uygun bir maliyetle sunmalı!
Bu hizmet:
• Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde ödediğimiz katkı paylarının toplanması, fona yönlendirilmesi ve portföy yöneticileri tarafından yönetilmesi,
• Katkı paylarımızın değerlendirilmesinden oluşan varlığımızın değerinin güncel olarak bireysel emeklilik hesaplarımıza işlenmesi ve buna ait günlük bilgilere erişimimizin sağlanması,
• Seçtiğimiz fonda yer alan varlıklar ve fonun performansı konusunda bize düzenli bilgi verilmesi,
• Bireysel emeklilik hesaplarının ve emeklilik faaliyetlerinin sürekliliğini ve fon varlıklarının korunmasını sağlamak üzere, kayıtların ve varlıkların saklanması konusunda gerekli tedbirlerin alınması.
Emeklilik şirketi kararımızı neler etkilemeli:
• şirketin sağlamlığı,
• şirketin ihtiyaçlarımızı karşılayabilme gücü,
• şirketin yatırım politikaları,
• şirketin fon yönetim performansları.
Sistemde emeklilik şirketleri, teknik altyapısı ve ilişkisel veri tabanlı yönetim sistemleri olan asgari ödenmiş sermayeleri 10 trilyon TL olan şirketler olarak düzenlenmiş. Bu şirketler, genel şirket faaliyet denetimi olan iç denetim ve bağımsız dış denetimin yanısıra, Hazine Müsteşarlığı tarafından işletme denetimi, aktueryal denetim ve günlük gözetime tabii tutulacak. Yani kamu otoritesi emeklilik şirketlerine ilişkin düzenleme ile başlangıçta gerekli asgari sermayeyi belirleyerek ve şirketlerin faaliyetleri süresince de şirketlerin yükümlülüklerine uygun koşulları sürdürüp sürdürmediğini denetleyerek gerekli güven ortamını oluşturmakta.
Bunun yanısıra, şirketlerin sunacağı fonlar da Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenleme ve denetiminde.
Düzenlemeye göre farklı risk ve getiri derecelerindeki yatırım araçlarından oluşan sepette; yani yatırım fonunda (giriş aidatı, yönetim ve fon işletim giderleri için ödeme yapılarak) katkı payı oranında pay sahibi olunması mümkün olmakta. Bu yatırım fonunun kompozisyonunda belirli sınırlamalar bulunmakta: Devlet İç Borçlanma Senetleri’nin asgari oranı yüzde 30, yabancı yatırımların azami oranı yüzde 15 olarak belirlenmiş. Amaç risk ve getiri arasında optimum bir düzey oluşturmak.
Emeklilik yatırım fonu kararımızı neler etkilemeli:
• Fonun risk düzeyi,
• Fonun getiri düzeyi.
Önceki yazımda siz İnsan Kaynakları yöneticilerinin emeklilik şirketi ile yapılacak grup emeklilik sözleşmeleri ve emeklilik fonları konusunda işvereni bilgilendirecek ve kararı yönlendirecek kişiler olarak sistemde yer aldığınızı belirtmiştim.
Çalışanlarınızın yanıtladığı sorular demetinin sonuçlarına göre işvereni bilgilendirmek, çalışanlarınızın ve işverenin emeklilik şirketi ve emeklilik fonu kararını yönlendirmek sizlere yeni bir nosyon daha kazandırıyor: Emeklilik Yöneticiliği (Pension Management) !
Emeklilik yöneticileri, işverenin katkı payı ödemesi durumunda sistemi başarılı bir insan kaynakları yönetim stratejisi olarak kullanabilecekleri gibi, katkının sadece çalışanlar tarafından olması durumunda bile üstlenecekleri operasyonel hizmet ile grup emeklilik fonlarının işlem maliyetini azaltarak yine çalışanlara önemli bir fayda (employee benefit) sağlamaktalar.
Gelecek sayıdaki yazımda işverenin katkı payı ödemesi durumunda sistemin nasıl başarılı bir insan kaynakları yönetim stratejisi olarak kullanılabileceğinin ipuçlarını vereceğim.
Neşe Öztürk
William M. Mercer Emeklilik Danışmanı / Aktüer
nese.ozturk@us.wmmercer.com
