0
“Toplam Kalite Hepimizin Geleceğidir”
Çağdaş kaliteli ve sağlıklı yaşamın öncüsü olmayı amaç edinen Eczacıbaşı Topluluğu’nun bir üyesi olan İpek Kağıt, 1969 yılında 6000 ton/yıl kapasite ile kurularak Türk tüketicisini temizlik kağıdı ve Selpak markasıyla tanıştırıyor.
1989 yılında James River ile % 50 % 50 ortaklık anlaşması yapan İpek Kağıt, 1991 yılında kapasitesini 35.000 ton/yıl’a çıkarıyor. James River, 1997 yılında Fort Howard ile birleşerek Fort James adını alıyor, ABD ve Avrupa’nın bir numaralı kağıt üreticisi konumuna ulaşıyor. Ortaklık anlaşması gereği teknolojik gelişmeleri daha yakından takip etme olanağı elde eden ve bunu kalitesine yansıtan İpek Kağıt, bugün sektördeki birçok ilke de imzasını atarak, yüzde 60 pazar payı ile liderliğini sürdürüyor.
İpek Kağıt’ın kuruluşu ve misyonu...
Türkiye’de İpek Kağıt 1969 yılında fabrikasını kurmadan önce tuvalet kağıdı, kağıt mendil, kağıt peçete, kağıt havlu diye hiçbir şey yok. Belli bir kesim için (yabancı konsoloslar, elçiler) çok büyük bir ihtiyaç olan tuvalet kağıdı yurtdışından getiriliyor. Türkiye’deki büyük elçilerin eşleri Karadeniz gezisinde tuvalet kağıdı istiyorlar, herkes tuvalet kağıdı nedir diye soruyor. Elçiler yaşadıkları bu problemi Ankara’ya gidince “Türkiye’de bir tuvalet kağıdı bile yok” diye hükümete şikayet ediyorlar. Bunun üzerine hükümet Seka’ya başvuruyor. Ve Seka, bugünkü kalitesinden çok uzak olan tuvalet kağıdı üretmeye başlıyor. Çünkü ilk kağıt üreticimiz olan Seka o dönemde sadece karton, yazı kağıdı gibi daha çok endüstriyel kağıtlar üretiyordu. Bu üretilen kağıt minimum düzeyde de olsa ihtiyaca cevap veriyor. Biz o tür kağıtları özellikle komünist ülkelerde, Yakındoğu’ya gittiğimizde görürdük. Nejat Eczacıbaşı Türkiye’de çağdaş, kaliteli, sağlıklı yaşamın öncü liderlerinden biridir. 1969 yılında Nejat Eczacıbaşı’nın kişisel çabalarıyla fabrika kuruluyor. Çok yeni bir pazar, ne üreteceklerini, nasıl üreteceklerini, hangi teknolojiyi kullanacaklarını, nasıl pazarlayacaklarını bilmeden bu işe başlıyorlar. 1970 yılında fabrika üretime başlıyor; ama maalesef ürün satılamıyor. 1976 yılında bile çok büyük zorluklar vardı, ürettiğimizin yarısını bile satamıyorduk. İpek Kağıt, o yıllarda da pazar büyütme ve temizlik kağıdı kullanma alışkanlığının toplumda yer etmesi görevini yerine getiriyordu. Ve hızla pazar gelişti, büyüdü, rakiplerimiz çıktı, ithal ürünler başladı. Yatırımlar yaptık, hatta pazarlama, teknoloji yetersiz hale geldi ve yabancı ortakla birleştik. 1986 yılında İpek Kağıt’ın ilk yabancı ortaklığı Sanipak ile oldu. Sanipak İpek Kağıt’ın bünyesinden çıkmıştır. 1989 yılında bu defa İpek Kağıt temizlik kağıdı üreten kağıt makinaları ve onunla ilişkili havlu, tuvalet kağıdı, kağıt peçete, mendil gibi ürünler için Amerika James River firmasıyla ortaklık kurdu. Kurulduğu andan itibaren üç misli büyüme kararı aldı. 1989 yılında ortaklık kurduğumuz James River firmasının Avrupa’daki 13 ülkede tesisleri bulunuyor.
Misyonumuz değişmedi, tabii bu kararlılığımızı gösteriyor. Bizim temel amacımız lider ve öncü olduğumuz bu pazarı büyütmek, liderliğimizi muhafaza etmektir. Pazar büyütmek diyorum; çünkü bugün hane sayısının % 16’sına temizlik kağıdı kullandırabiliyoruz. Halbuki çok büyük bir potansiyel var. Bu gerçekten hijyen bakımından da toplumumuzun ihtiyacı olan birşey.
İpek Kağıt’ın bünyesindeki ürün ve markalar...
Kapasitemiz 35 bin ton. Bu yabancı ortağımızla biraraya gelmeden önce 10 bin tondu. Üç mislinden daha büyük. Çok geniş bir ürün yelpazemiz var. İpek Kağıt, mendil sözcüğüyle özdeşleşmiş olan Selpak markası, tüketicilerin farklı beklentilerini karşılayan Solo, Silen, servis ve ev dışı kullanıma yönelik Marathon markalarıyla kurulduğu yıldan bu yana Türkiye pazarı lideridir. Tuvalet kağıdı, peçete, havlu, mendil ve kutu mendil ürünleriyle tüm temizlik kağıdı kategorilerinde ürün sunuyor.
İpek Kağıt, Nisan 1996’da pazara sunduğu yeni ürünü olan Selpak Aqua ile tuvalet kağıdı üretiminde bir devrim başlatıyor. Türkiye’de tüketicilerin % 96’sının tuvalet kağıdını su ile kullandığını göz önüne alarak hem yumuşak hem de ıslak kullanımda dayanıklılığını kaybetmeyen bir ürüne ihtiyaç duyulduğunu belirliyor. Bu ihtiyaca karşılık olarak pazara verilen Selpak Aqua ıslak kullanımda rakiplerine oranla suya üç kat daha dayanıklıdır ve aynı zamanda “supersoft” yumuşaklığına sahiptir. Tüketiciye rahatlık ve tasarruf sağlayan Selpak Aqua patentli olup, özel formülü Amerika’da geliştirildi.
İpek Kağıt’ın en son ürünü yeni Selpak havludur. Yeni Selpak havlunun özelliği “suya doymayan süper emici halkalar” olarak adlandırılan yeni dokusu ile çok daha emici, yumuşak ve dayanıklı olmasıdır.
İpek Kağıt’ın Türkiye’ye getirdiği başka bir yenilik Selpak Cep mendilidir. Selpak Cep, paketi klasik mendillerin 2/3 boyutunda, ancak paket içi adedi ve yaprak boyutları diğer mendillerle aynı olan yeni bir mendil çeşidi olup, tüketici için en önemli avantajı her cebe, her çantaya kolayca girebilmesidir.
İpek Kağıt yenilikçi bakış açısı ve ürünlerinin kalitesini geliştirmedeki kararlılığı ile tüketicilere yepyeni ürünler sunmaya devam edecektir.
Şirketin sektördeki yeri ve farklılığı...
Çok büyük bir pazar payımız bulunuyor. Dünyanın en ileri kağıt üretimi teknolojisi ve ortağının bu sahadaki geniş birikiminden de yararlanıyoruz. Dünyada temizlik kağıdı üretiminde erişilen en ileri teknoloji yabancı ortağımız sayesinde İpek Kağıt’a ulaşıyor. 1991 yılından itibaren uygulamaya başladığımız multi layer teknoloji buna bir örnektir. Bu teknoloji ile farklı özellikteki selüloz elyaflarının kağıdın farklı yüzeylerinde kümeleşmesi sağlanıyor. Bu teknolojinin yanı sıra İpek Kağıt, Avrupa ve ABD’de geliştirilen en son teknolojileri ürünlerine uygulayarak yeniliklerde öncülük yapıyor.
İpek Kağıt kaliteye verdiği önemi, 1993 yılından itibaren uygulamaya başladığı Toplam Kalite Yönetimi ve bu alandaki çabalarının kapsamında 1994 yılında aldığı TS ISO 9002 belgesi ile kanıtlamıştır. Sektöründe TS ISO 9002 belgesine layık görülen ilk ve tek kuruluş olmasının yanı sıra İpek Kağıt, Avrupa Kalite Yönetim Vakfı’nın (EFQM) da üyesidir.
Farklılığımız bunlar...
İpek Kağıt’ın yönetim felsefesi...
Eczacıbaşı Topluluğu’nun insan kaynakları politikasını takip ediyoruz. Toplam Kalite Yönetimi’nin temel prensibi insan kaynaklı ve insan odaklıdır. Aksi düşünüldüğünde başarısızlık gelir. İpek Kağıt için rekabet gücünün tek gerçek kaynağı insandır. Ben insanlarda güzelliğe ve mükemmele ulaşmak için içgüdüsel müthiş bir dürtü olduğuna inanıyorum. Bu anlamda insanları özgür bıraktığınızda gerçekten harikalar yaratıyorlar. Biz çalışanlarımıza, müşterilerimize ve ortaklarımıza bunu pratikte yansıtıyoruz.
Yönetim olarak gerçek anlamda samimi ve insan odaklı olduğumuzu söylemek istiyorum.
İpek Kağıt çalışanlarının profili...
Eczacıbaşı Grubuna katılabilecek niteliklere sahip olmasını arıyoruz. Bizim için başta dürüst, çağdaş, düşünce yapısı olarak kalitenin önemine inanan bireyler olmalı.
İpek Kağıt’ın Kalite yolculuğu...
Kalite anlayışı deyince sadece ürün kalitesi anlaşılmamalı. Biz kalite derken “Yönetimde Kalite”yi anlıyoruz.
Biz bu yolculuğa nasıl başladık?
1980’li yıllarda Avrupa Ekonomik Topluluğu’na girersek kuruluşumuzu nasıl hazırlarız, organizasyonumuzu, teknolojimizi nasıl geliştiririz ve ürün kalitemizi nasıl artırırız diye bir arayış içine girdik.
İlk yaptığımız iş öneri değerlendirme sistemine başlamak oldu. Yaklaşık onüç mühendis öneri sistemlerini geliştirmek ve uygulamak için göreve başladı.
Yabancı ortağımızla birlikte ARGE ve teknolojik çalışmaların içine girdik. Yurtdışında ARGE merkezine sürekli olarak gidiyor orada eğitimler alıyorduk. Bu bizim sürekli olarak gelişmemizi sağladı. Yöneticilerimizi üç kademeli olarak birer haftalık liderlik, takım kurma ve takım kültürü eğitimleri verdik. Liderler derken biz de rehberler bile bir liderdir.
1992’de Genel Müdürümüzle birlikte arayış içine girdik. Toplantılar, Avrupa’ya geziler başladı. Yabancı ortağımızın uyguladığı Toplam Kalite Yönetimini inceledik. Onların danışman firmalarıyla çalıştık ve eğitimler aldık. Biz aldığımız eğitimleri gelip arkadaşlarımıza burada verdik. Eğitim verirken daha iyi öğrendik. Biz buna Çağlayan Sistem diyoruz. Şeflere, mühendislere eğitim verdik. Teknisyenler ustalara, ustabaşılara eğitim verdi. Eğitimlerimiz bitti. Rekabetçi olabilmek için, 2000’li yıllara İpek Kağıt’ı ulaştırmak için ne yapabiliriz. Herşeyde lider, öncüyüz. Yönetim kalitesinde de nasıl öncü olabiliriz.
1992’de biz daha iyi nasıl yapabiliriz dedik. 1993’de eğitimlere başladık. Sistematik anlamda Toplam Kalite çalışmaları 1993 yılında tüm yöneticilerin imzaladığı “Toplam Kalite hepimizin geleceğidir” sloganını içeren Toplam Kalite politikasının yayınlanması ile başlatıldı.
1993 1995 yılları arasında Toplam Kalite çalışmalarını “Temizlik kağıtları pazarındaki öncülüğünü sürdürmek ve kullanımını yaygınlaştırmak” temel amacı çerçevesinde ve Eczacıbaşı değerleri doğrultusunda oluşturduğu; Önce Müşteri, Liderlik, Katılım, Gerçekçilik, Süreklilik ve Sistemlilik olarak altı temel ilke çerçevesinde yürüttü. 1994 yılında ISO 9002 belgesini alan ilk kuruluş olma başarısını gösteren İpek Kağıt bu yıllarda Toplam Kalite ilkelerini TÜSİAD KalDer İş Mükemmelliği Modeli ile bütünleştirdi. 1995 yılında Avrupa Kalite Vakfı’na üye olarak bu vakfa Türkiye’den kabul edilen ilk dört kuruluştan birisi oldu.
Kalite yolculuğunda İpek kağıt için TÜSİAD KalDer Kalite Ödülü amaç değil araç olarak tanımlanıyor; çünkü İpek Kağıt kaliteyi bir yaşam biçimi olarak benimsiyor.
1994 yılından itibaren kuruluşun başarısının ölçümlenmesinde İş Mükemmelliği Modelini özdeğerlendirme aracı olarak kullanan İpek Kağıt, 1996 ve 1997 yıllarında kuruluşun mevcut durumunun dış değerlendiriciler tarafından ölçümlenmesi ve geliştirilmesi gereken yönlerinin belirlenmesi amacıyla TÜSİAD KalDer kalite Ödülü’ne başvuruyor.
Toplam Kalite Yönetimini uygulayan şirketlerin yüzde 20’si dünyada başarılı oluyor, yüzde 80’i başarısız oluyor. Bu ilginç bir orandır. Biz gerçekten inandık. Alt yapımız uygundu.
Toplam kalite yolculuğuna çıkmak isteyen herkese belirttiğim şu konular üzerinde önemle durmalarını söylemek istiyorum: Kurumunuz buna uygun mu, çalışanlarınızla ilişkileriniz iyi mi, büyük finansal zorluklar içinde misiniz, özellikle çalışanlarınızla çözmediğiniz zorluklar var mı? kuruluşun rakipleriyle büyük sorunları var mı?
1993 1997 Yılları arasında Toplam Kalite Uygulamalarınız...
Önce Müşteri
Toplam Kalite ilkelerinin başında önce müşteri ilkesi geliyor ve müşteri beklentilerinin aşılarak karşılanması hedefleniyor. Müşteri beklentileri düzenli olarak ölçümleniyor, bu ölçümlemeler hem üretim hem de pazarlama konusunda fırsatları ve gelişmeye açık konuları ortaya koyuyor. Örneğin; 1995 yılında yapılan kullanım alışkanlıkları testinde Türk halkının % 96’sının tuvalet kağıdını ıslak olarak kullandığı belirlenmiş ve yapılan geliştirme çalışmaları ile suya dayanıklı Selpak Aqua tuvalet kağıdı pazara sürülmüştür.
Bireysel yaratıcılık takım çalışmaları ile bütünleştirildi.
İpek Kağıt’ta kişisel yaratıcılığı teşvik etmek üzere 1985 yılında kurulmuş olan Öneri Değerlendirme Sistemi 1994 yılında takım çalışmaları ile bütünleştirmek üzere tekrar gözden geçirilerek geliştirildi. 1993 yılından bu yana 138 geliştirme takımı kuruldu. Çalışanların % 80’i bu takımlarda yer alırken, verilen önerilerin sayısı 2000’i geçti.
İletişim
İpek Kağıt’ta çift yönlü etkin iletişim sürekli teşvik edildi ve bunu sağlamak üzere değişik teknikler geliştirildi. Çalışanlar Anketi, Dolaşarak Yönetim, Açık Kapı Politikası, Sohbet Toplantıları, Öneri Değerlendirme vb. ortamlar sağlandı. Kullanılan iletişim araçları düzenli olarak gözden geçirildi ve iyileştirildi. Toplam Kaliteye geçiş sonrası kuruluş temel amaç hedef ve politikalarının çalışanların hedefleri ile uyumunun sağlanması için Performans Yönetim Sistemi ile Stratejik Planlama süreçleri bütünleştirilerek, temel amaç ve hedefler karşılıklı görüşler alınarak oluşturuldu.
Verimlilik
Ortalama yıllık 50 saat/kişi’ye ulaşan etkin eğitimler ve uygulanan yeni Toplam Kalite teknikleri ile (Toplam Verimli Bakım, 5 Adım, Hızlı Üretim Değişimi) kalite ve verimlilikte artışlar oldu. İpek Kağıt yabancı ortağının Batı Avrupa’daki 27 tesisi içerisinde başta yumuşaklılık olmak üzere birçok kritik kalite ve verimlilik parametresinde en başarılı kuruluş olma başarısını gösterdi.
Çalışanlar
İpek Kağıt çalışanları sistemli olarak katılıma teşvik ve takdir edilmekte ve onurlandırılmaktadır. Yapılan çalışanlar anketi sonucunda İpek Kağıt çalışanlarının % 94’ünün İpek Kağıt’ta çalışmaktan mutlu oldukları belirlendi.
Bundan sonra Kalite yolculuğunuz nasıl devam edecek...
Toplam Kalite Yönetiminde hedefimiz 2000’li yıllarda Avrupa Kalite Ödülü’nü almak. Ödül töreninden sonra fabrikaya gittiğimizde bütün çalışanlarımızla bu hedefimizi paylaştık. Bugün aldığımız TÜSİAD Kalder değerlendirme raporunda iyileştirmemiz gereken açık alanlar belirtilmiş. Bu yönlerimizi iyileştirip Avrupa Kalite Ödülü’ne aday olacağız. Brisa, Netaş, Beksa bize iyi örnek oldular. Onlara güvenerek hiç korkmadığımızı belirtmek istiyorum.
Toplam Kalite İş Mükemmelliği Modeli yaklaşımı içinde tüm faaliyetlerimizi değerlendirerek, sürekli daha iyi ve daha doğruya yöneleceğiz.. Tuvalet kağıdı ve kağıt havlu kullanımını yaygınlaştırma çalışmalarınız var...
Evet. Biz 1992 yılından bu yana temizlik kağıdı pazarını büyütmek amacıyla, havlu ve tuvalet kağıdı numune dağıtım çalışmaları yürütüyoruz. Yaklaşık bir milyon yediyüz bin haneye Solo tuvalet kağıdı ve beşyüz bin haneye Selpak havlu numunelerini ücretsiz dağıttık. Ürünlerle birlikte askılık ve havlunun pratikliği ile tuvalet kağıdı kullanımının temizlik ve sağlık için önemini anlatan broşürler dağıtıldı. Tüm Anadolu olmak üzere 1998 yılında ilave olarak bir milyon daha dağıtmaya devam edeceğiz.
Numune dağıtımlarını izleyen ölçümler, dağıtım öncesinde tuvalet kağıdı kullanma alışkanlığı olmayan her 100 kişiden 44’nün Solo Ultra numunesini denedikten sonra tuvalet kağıdı kullanmaya başladığını gösteriyor. Kağıt havlu kullanmayan her 100 kişiden 35’i Selpak havlu numunesini denedikten sonra kağıt havlu kullanmaya başladı. Bu sonuçlar İpek Kağıt’ın sürdürdüğü alışkanlık kazandırma çalışmalarının olumlu sonuçlar verdiğini gösteriyor.
İpek Kağıt, numune dağıtımları ile pazar büyütmenin yanısıra, aynı zamanda toplum sağlığına katkıda bulunarak önemli bir sosyal sorumluluk üstleniyor.
Bizim Toplam Kalite Yönetimi ilkelerinden bir tanesi de yaptığımız her işi ölçmek, değerlendirmek, tekrar ona göre eylem planı düzenleyip işe devam etmektir.
1989’da yabancı ortağımız ile anlaşma yapma aşamasındayız. Bizimle ortaklık yapacağını fakat çevreye duyarlılığımızı öğrenmek istediklerini belirttiler. Bu açıklama karşısında çok şaşırmıştık. Fakat tesislerimizi görüp, inceleme yaptıktan sonra hemen anlaşmayı imzalamaları bizim için önemli bir başarıdır.
1993 yılında başlatılan Toplam Kalite çalışmalarıyla birlikte “Çevre Yönetim” ve “Enerji Yönetim” sistemleri oluşturuldu. İpek Kağıt; hammadde ve enerji kaynaklarının etkin kullanımı ve ıskartaların azaltılması, atıkların azaltılması ve kontrol, ürünlerin ve girdilerin çevresel etkinliklerinin en aza indirilmesi, çalışanların güvenliği, sağlığı ve motivasyonu, toplumun bilinçlendirilmesi ve yaşanılan çevreye katkı gibi faktörleri dikkate alarak çalışmalarını ulusal ve uluslararası standartlarını gözönüne alarak sürdürüyor.
Çevre konusundaki çalışmalarının ödülü olarak, 1996 yılında Çevre Teşvik Ödülü’ne layık görülmüştür. İstanbul Sanayi Odası tarafından dağıtılan “Çevre Ödülü” ve “Çevre Teşvik Ödülleri” kapsamında İpek Kağıt da Çevre Teşvik Ödülü’nü alan kuruluşlar arasında yer aldı.
İpek Kağıt’ın Dünya pazarındaki gelişmeleri Kalite Yönetim sistemlerindeki yenilikleri dikkate alarak uygulamalarına yansıtmasında yabancı ortağının etkinliği..
James River’ın bize büyük katkıları oldu. Özellikle bizim eğitim eksikliklerimizi gidermemizde faydası oldu. ARGE çalışmalarından faydalanıyoruz.
Toplam Kalite Yönetiminde bize destek oldular ve yine onların olanaklarıyla yurtdışında birçok büyük kuruluşun fabrikalarını gezme şansımız oldu.
Ürün geliştirmemizde katkıları oldu. Örneğin; Selpak Aqua Dünya’da ilk defa Türkiye’de üretildi. Avrupa’da böyle bir ürün yok.
Organizasyon kalitesini geliştirme, insan kaynakları modellerini, işçi sağlığı ve güvenliği konularındaki gelişmiş örnekleri onlardan aldık ve kendimize adapte edip uyguluyoruz.
Ya İpek Kağıt yabancı ortaklarına ne gibi örnekler oluşturuyor...
Bize ürettiğimiz kağıdı bu kadar yumuşak nasıl yaptığımızı soruyorlar. Toplam Kalite Yönetimini İngiltere’den almamıza karşılık TKY’i en başarılı uygulayan şirket olarak bizi görüyorlar.
Uyguladığımız Toplam Verimlilik Bakım uygulamasını incelemek üzere bakım ekipleri yöneticileriyle birlikte Türkiye’ye geldiler. İpek Kağıt’ta Toplam Verimlilik Bakım uygulaması bu kadar iyi nasıl oluyor diye bilgi danışıyorlar.
Ulaştığınız başarıya sizi götüren önemli faktörler...
Tüm bu başarının özünde insan odaklı yönetim yatıyor. İnsanlar eğitilir, öğrenirler, severler, gayret ve coşku içinde olurlarsa başarı kaçınılmaz oluyor.
Tüm İpek Kağıt ailesi olarak çok çabuk öğreniyor, çok ilgi duyuyor, gayret gösteriyor ve coşku duyuyoruz.. Yabancı ortağımızda bundan faydalanıyor, etkileniyor. Karşılıklı çok büyük paylaşımlar içindeyiz. Bir şirketin başarıya ulaşmasında üç sac ayağının güçlü olması gerektiğine inanıyoruz. İnsan, Müşteri ve Liderlik. Biri eksik olduğunda başarının gelmesi mümkün değil.
Hazırlayan: Figen TAHİROĞLU
