İşe Alımın Geleceği: ‘En İyi’yi Seçmenin Yolları

En iyi çalışanı işe almanın çok büyük önem taşıdığı bilinmesine rağmen, çoğu şirket bu konuda kalıcı sonuçlar doğuracak girişimlerde bulunmuyor. İnsan Kaynakları ve işe alım süreçlerinin yönetimi konusunda geçtiğimiz 25 yıl boyunca araştırılan çözüm yolları da ne yazık ki bu konuda fazla bir ilerleme sağlamadı.

Bu noktadan hareket ederek kaleme aldığımız bu makalede, işe alım süreçlerinde en yetkin elemanı seçmenin yollarını sunacağız. Aynı zamanda; İK ve işe alım süreçlerinin başarıyla yürütülmesine imkan verecek ve geleceğin işe alım süreçlerinin çerçevesini belirleyecek yöntemler ile, spesifik örnekler sunarak en iyi kişiyi işe alma ve şirket genelinde bu konuda nasıl bir politika izlenmesi gerektiği konusunda da tavsiyelerimiz olacak.

İşe alım süreci ne durumda?

Birçok şirket hala işe alım süreçlerini bir sistematiğe oturtmamış durumda. Konusunda en yetkin kişiyi işe almanın şirket geleceği için ne kadar önemli olduğu bilinse de, çok az şirket İK stratejilerini, tüm kurumun genel operasyonlarına entegre ederek yürütüyor. Yetkin bir kişiyi işe almanın ne kadar önemli olduğunun farkına şirketler gerçekten varmış olsaydı, her yöneticinin performans değerlendirme sistemi bu konuya odaklanarak kurulurdu. Hatta, en az departman bütçesi kadar kapsamlı bir işgücü planlaması yapılır, 100 bin dolara varan harcamalar gözden çıkartılırdı. Şirketin tüm tepe yöneticileri ve İK Departmanı Yöneticisi de, bu konunun şirketin en temel iş süreci olarak görülmesi talebinde bulunurdu. Pratikteki uygulamalara bakarsanız, şirketlerin işe alım süreçlerini hiç de o kadar ciddiye almadıklarını, hatta önemsemediklerini görürsünüz. Hatta birçok İK Departmanı işe alım süreçlerini başlatmak ve bu konudaki stratejilerini belirlemek için, bir ihtiyaç ya da problemin doğmasını bekler. Çok geçmeden de kaçınılmaz olarak, ‘Neden biz konusunda yetkin insanları bulamıyoruz? Neden bu kadar çok işgücü devri yaşıyoruz?’ gibi sorularla baş başa kalırlar.

Biraz geri gidelim…

Peki neden en yetkin kişileri işe alma süreci bir sistematiğe bağlanmıyor? Şikayet ettiğimiz sadece bu değil. Neden en yetkin kişiyi belirleme süreci konusunda tüm konuşulanlar bir aldatmaca olarak görülüyor? 30 yıl önce yönetici olarak işe başladığımda herkes, yetkin kişi eksikliğinden şikayetçiydi. 20 yıl önce de aynı şikayetleri duyuyorduk. 10 yıl önce ise Internet yetkinlikler savaşını çözüme ulaştırabilecek bir araç olarak ortaya çıktı. Ama çözüm gelmedi. Bir sürü ortalama aday sistemi kilitleyince, aday takibi konusunda yeni uygulamalar geliştirildi. Ancak bu da yeterli olmadı. Teknoloji patlaması yetkin çalışanları bulmaya yetmedi.

Ardından ekonomik bunalım baş gösterdi ve biz hala en yetkin çalışanlara ulaşamadık. Bir ‘iç kaynak yaratma’ sürecine girdik ve bu süreç boyunca, şirketlerin İK Departmanları her derde deva hale geldi. Şirket içindeki işe alım birimleri, danışman şirketler gibi çalışarak günü kurtarmaya bakıyorlardı. Bu ufak bir fayda sağlasa da, bir çözüm olmadı.

Olumsuz sonuçlanan tüm bu çabalara rağmen; gelinen noktadaki araç ve şartların, en yetkin kişilerin işe alım sürecini şirket genelinde sistematikleştirilmesine imkan sağlayacağı inancındayım. Çünkü daha gelişmiş aday takip sistemlerinin, uygulama ağırlıklı işe alım yönetimi ve eğitiminin yanı sıra merkezileşmiş bir İK / İşe Alım Departmanı’nın şirketler içinde oluşmayı başlamasıyla da artık en yetkin çalışanları işe alma süreci sistematik bir hale gelebilir. İşte bu da, işe alım sürecinin geleceğidir.

Bu sürece girilmesini engelleyen faktörler:

Bir iş süreci olarak en yetkin çalışanı belirlemeyi engelleyen üç faktör vardır. İlki, şirketlerin işe alım süreçleriyle sadece çalışana ihtiyaçları olduğunda ilgilenmeleridir. İkincisi, şirketlerin kısa vadeli taktik bilgilerini kullanarak, uzun vadeli stratejik kararlar almalarıdır. Üçüncüsü ise, İK bölümleri çalışan değil; saha departmanı olmalıdır. Peki bu engeller nasıl ortadan kaldırılabilir?

Bunu gerçekleştirmek için, geleceğin işe alma sürecinin temelini oluşturacak bazı noktaları dikkate almakta yarar var:

1. Tek önceliğiniz en iyiyi işe almak olsun.
En iyi çalışanı işe alma süreci, şirketlerin temel hareket noktası olmalıdır. Oysa birçok şirket, işe alım sürecini, şirket politikalarında bir numaralı sıraya yerleştirmiyor. Şirket yöneticileri ve yönetim ekipleri bunun böyle olmadığını söylese de, en iyi çalışanı işe alma konusunda şirketlerin harcadığı zamanı, çabayı, odaklılığı ve kaynakları şöyle hızlıca gözden geçirdiğimizde bile, bu sürecin şirketin genel hedefleri sıralamasında ilk 10’a bile giremediğini görürüz.

Tüm çabalara ve verilen çözüm sözlerine rağmen, en iyi çalışanı işe alma süreci bir bilim olmaktan çok bir sanat olarak nitelenebilir. Çünkü bu süreç, daha çok işe alımı gerçekleştirecek İK Yöneticisi’ne ve şirketin ismine bağlı… Sonuç olarak, en iyi çalışanı işe alma süreci kalıcı, ikna edici ve ölçülebilir bir tarzda yürütülmüyor.

Eğer en iyi çalışanı işe alma süreci şirketlerin bir numaralı hedeflerinden biri olsaydı, işe alım raporlarının doğrudan CEO’ya ulaştırılması gerekmez miydi? İK Departmanları’nın bu süreci şirketin diğer tüm fonksiyonlarıyla aynı derecede önemli kılması gerekir. Ve departmanın anahtar noktası, süreci rekabet koşullarına uyumlu hale getirmek olmalıdır. Eğer bir şirket işe alım sürecini sistematik bir iş süreci haline getirmek istiyorsa, daha fazla kaynak ve dikkati bu konuya yöneltmelidir.

Diğer yandan, iş şartlarında gerçekleşen temel teknolojik değişim ve gelişmelere benzer ilerlemeler, işe alım endüstrisinde de olumlu değişimleri beraberinde getirdi. İşe alımda ulaşılan araç kapasiteleri ve teknolojinin gelişmişliği, en iyi çalışanı işe alma yetkinliğini sistematik bir iş sürecine dönüştürebilecek seviyeye geldi. Bu değişim, tepkisel ve kalıcı olmayan geleneksel işe alım süreci kurallarını bir düzene bağladı. Bu nedenle, işe alım süreçlerini bu değişimler doğrultusunda yenileyen ve başarıyla yönetebilen şirketlerin, sağlam stratejik ve rekabet avantajları sağlayacağı açıktır. Bu açık getiriye rağmen, çok az şirket bu konuda hızlı ve gerekli girişimlerde bulunuyor. Daha çok, ortalama değişikliklere yöneliyor ve bu konuda sadece konuşmakla yetiniyor. Oysa liderliğin temeli, cesur aksiyonlar ve sorumluluktur. Ancak, çok az şirketin İK ve işe alım departmanları, kapsamlı proje yönetimi uygulamalarına ve çabasına sahip.

Bu nedenle, bu konudaki uygulama yeteneklerini geliştirmek ve sistemi başarıyla hayata geçirmek isteyen İK Departmanları’nın aşağıda yer alan 4 kritik nokta ya da aşamayı dikkate alması gerekir:

• Öncelikle, organizasyonel yapı ve işe alım modeli üzerinde uzlaşılmalıdır. Tam donanımlı bir model, İK Yöneticileri’nin bir çok alanda farklı şekilde hareket etmelerini kolaylaştırır. Bu yöneticilerin organize olma şekilleri ve süreci nasıl ele aldıkları da bu sistemin düzenini etkiler. Tüm bunlar, uygun sistem seçiminden önce düzenlenmesi gereken unsurlardır.

• İşe alım sürecinin haritasının çıkarılması sadece bir dokümantasyon süreci değildir. Amaç, mevcut işe alım sürecini yenilemek ve en son teknolojileri kullanarak süreç sisteminin etkililiğini arttırmaktır. Ancak, bu konu üzerinde çok fazla düşünmeyen İK Departmanları tüm girişimlerini otomatiğe bağladıkları standart yöntemlerle gerçekleştirme yoluna gidiyor.

• Tüm sistem seçimleri kapsamlı bir hazırlık ve detaylı bir değerlendirme süreci sonunda gerçekleştirilmelidir. Hiçbir zaman kolaya kaçılmamalıdır. Ancak birçok şirket kolaya kaçmamak adına, karmaşık uygulamalar içerisinde boğulabiliyor. Bu nedenle bir sistem, belirlenmeden ve satın alınmadan önce test sürüşüne tabi tutulmalıdır.

• Herşey yolunda giderken ya da sürecin tüm aşamalarında uzlaşılmış olunsa bile, uygulama ve yönetim alanındaki değişiklikler, kaçınılmaz yeni görevleri doğurur ve bunlar süreci daha zorlu hale getirebilir. Bu nedenle uygulamalar, işe alım ve bilgi teknolojileri arasında yer alacak ek bir güç olmalıdır.

2. Liderlik, yönetim ve yönetim sorumluluğu
Temel işlevsel yeni araçların geliştirilmesi ve işe alım sürecinin merkezileştirilmesi ile İK Departmanları, şirket içinde herhangi bir yönetimsel personel işlevini yerine getiren ve de tepkisel, pasif olan yapılarından kurtulmaya başlıyor. Böylece, kalıcı sonuçlara ulaşan, aktif bir deparmant haline gelmelerinin önü açılıyor. Yönetimlerin bu değişimi, şirketin her biriminde benimsenen bir kültür haline getirmesi gerekir. Bunun sağlanması için gerekli tüm kaynaklar tedarik edilmelidir. İK Departmanları’nın, büyümenin ve gelişmenin önünü açacak en iyi çalışanı bulma girişimini sağlam dayanaklarla bir iş davası olarak görmeleri gerekir.

İş dünyası geçtiğimiz birkaç yılda büyük değişimler yaşadı. İş performansında, ekonomik işleyişin kısalması ve derinleşmesinin etkileri dikkate alınmaya başlandı. İşgücü ve pazar yeri küreselleşmesinin yarattığı karmaşa, bundan 10 yıl önce düşünülemezdi bile. Son birkaç yılda gelişen dünya çapında ve anlık iletişim teknolojileri, günler ya da haftalar süren karar alma sürecini saatlere, hatta dakikalara kısalttı. Peki sırada ne var? Bu alandaki gelişmeler kuşkusuz şirketlerin işe alacakları çalışanlarla doğrudan bağlantılı. İşte bu nedenle en iyi çalışanı işe alma, sistematik bir iş süreci haline gelmeli. Bunu gerçekleştirmek için gerekli olan tüm araçlar bugün elimizde. Sadece yeni bir bakış açısına, stratejik yönetim yaklaşımına ve sorumlu liderlere ihtiyaç var.

3. İşe alım sürecini taktikler değil stratejiler yönlendirmelidir.
Şirket stratejileri, işe alım süreç ve stratejilerini geliştirmeli ve yönlendirmelidir. Birçok şirkette, taktik ve kısa vadeli ihtiyaçlar işe alım sürecini, kullanılan araç ve teknikleri belirler. Genellikle alınan önlem ise maliyete bağlı etkililiktir. Bazen bu, en yeni ürünüyle gelen bir tedarikçi olabilir. Örneğin, başarılı bir işveren marka kampanyası, incelikli bir iş markalaştırma programı olmaksızın en iyi performans gösterenlerin ilgisini çekemez.

Araştırmalar en iyi çalışanların öncelikli olarak şirketle değil, iş eşleşmesi ve yönetici ile ilgilendiklerini ortaya koyuyor. İK ve işe alım sürecinde ilgili departmanlar, sıklıkla bir fikirden diğerine atlayarak hareket eder ve aylar sonra neden hiçbir şey değişmedi diye merak ederler. Şundan emin olun ki, işe alım süreci bir dizi taktik hareketinden çok, stratejik bir amaç olarak görülmediği sürece hiçbir şey değişmeyecektir.

Kapsamlı bir işgücü planı, işe alım sürecini bir stratejiye dönüştürecek ilk ivmeyi verir. Bu ilk adımdan sonra, şirketin stratejik eğilimi doğrultusunda faklı işe alım metodları kullanılarak çalışan bulma ve yerleştirmesi yapılabilir. Çok az şirkette, çok iyi düzenlenmiş, yerinde işleyen bir işgücü planı vardır. Bu durumdaki şirketler, resmi bütçe sürecindeki eksikleri, zayıf yönetim ve bilgi eksikliğinin bir işareti olarak dikkate alır. Oysa iş gücü planı eksikliği aynı derecede önemli bir eksiklik işaretidir.

İş stratejileri, uzun vadede ihtiyaç duyulabilecek çalışan tiplerini, ihtiyaç duymadan belirlemelidir. 2003 yılı boyunca, önemli hastalıkların yeterli olmayan tedavi yöntemlerini desteklemek ve ilaç üretimi alanında lider olmak için Amgen’in izlediği strateji buna örnek gösterilebilir. Son beş yıl içerisindeki ürün çizelgelerindeki düşüklüğü fark eden şirket, ürün planlama hedeflerini karşılayacak bir kaç AR&GE uzmanını işe almıştı. Home Depot ve Wal – Mart da aynı şeyi şu an yapıyor. Böylelikle, yeni bir şubenin açılması esnasında kimin, ne zaman işe alınması gerektiğini çok önceden bilebiliyor. Hatta daha da önceden, envanter ve maliyeti mümkün olan en alt seviyeye indirecek seçkin lojistik ve tedarik zinciri çalışanlarına ihtiyaçları olduğunu biliyorlar. En iyiyi işe almak, tepkisel taktikler kullanıldığında gerçekleşmez. Bu ancak iş stratejilerinin, işe alım sürecini planlanmış bir mantık çerçevesinde gerçekleştirmeleriyle mümkün olur.

Birçok işe alım sisteminin yaşadığı en büyük problemlerden biri, en iyi çalışanı bulmak ve işe almaktan çok, en iyi adayı bulmaya odaklanmalarıdır. Oysa en iyi aday, en iyi çalışan demek değildir.

4. Bakış açınızı değiştirin. ‘En iyi’ adayları değil, ‘en iyi’ çalışanları işe alın.
Birçok şirket yanlış geliştirdikleri işe alım süreçleri nedeniyle, ‘en iyi’ çalışanlardan çok, ‘en iyi’ adayları buluyor ve işe alıyorlar. ‘En iyi’ adaylar ilk etkiyi yaratabilmek için hazırlanıyor. En iyi çalışanlar ise, diğer çalışanlarla uyumlu bir şekilde ve sıkı çalışıp iyi sonuçlara ulaşıyor. Ne yazık ki, en iyi adaylar her zaman en iyi çalışanlar olmuyor. En iyi çalışanların yeni bir iş arama ve kabul etmesiyle, en iyi adaylarınki arasında temel farklar var. Eğer en iyi çalışanları işe almak istiyorsak, süreci en iyi çalışanların bakış açısına göre düzenlememiz gerekiyor.

Bu bakış açısı değişikliği, probleme başka bir açıdan bakmamızı sağladığı için önemli. Aşağıdaki örnek, bakış açısının önemini bize kanıtlıyor:

Paul Ridker geçtiğimiz günlerde Time Dergisi tarafından 2004 yılının en etkili kişisi seçildi. Çünkü Ridker, kalp hastalıkları tedavisine yeni bir bakış açısı getirmişti. Ridker’den önce kalp hastalıklarının kaynağı olarak damar tıkanıklığı görülüyordu. Ridker ise, kalp hastalığının kaynağında iltihaplanma olduğunu belirledi. Sonuç olarak, kalp hastalığı sorununu çözmek için farklı yöntem ve araç kullanımının önü açıldı. En iyi adaydan, en iyi çalışana doğru değişen bir bakış açısı da benzer bir derinliği bize sunacaktır.

En iyi çalışana yönelik bir bakış açısını benimsediğimizde, tüm işe alım süreci de değişim gösterir. İlk aşamada, daha az aktif adayları hedefleyen tipik ve geleneksel çalışan referans programları güncellenmelidir. Daha kapsamlı ve görülme oranı yüksek reklamlar da, hızlı başvuru ve destek sistemi ile tasarlandığı takdirde, en iyi çalışanı listenin en başına getirdiği için büyük yardımlarda bulunabilir. Referans programları, iş aramasalar dahi en iyi çalışanları belirleyecek altyapıya sahip olmalıdır. İK Departmanları bu kişilere ulaşarak iletişim kurmalı, böylece ‘en iyi çalışan listesi’ni oluşturmalıdır.

Görüşmeler gözden geçirilmeli ve işe alım sürecine entegre edilmelidir. En iyi performans gösterenler, görüşmenin içeriğini yetersiz buldukları takdirde ve sunulan işi elde etmek için verilen mücadeleyi fark ettiklerinde en büyük hedeflerini ayrıntılı olarak ortaya koymaya çalışır. Böylece, bu kişileri motive eden en yüksek hedeflerini öğrendiğinizde, işe alımı nasıl en doğru şekilde gerçekleştireceğinizi de öğrenmiş olursunuz. Temelde yer alan üst – alt sistemi bakış açısı en yetkin çalışanı işe alma süreci için gereklidir. O halde, en iyi çalışan bakış açısına sahip olmak ilk adımımız olmalıdır.

5. En iyi aday her zaman en iyi çalışan değildir.
En iyi çalışanlar büyük beklentilere sahiptir. İstenilenden daha fazlasını yaparlar. Çabuk öğrenirler. Mazeret bulmazlar. İşe ilişkin spesifik problemleri önceden sezinler ve çözerler. İnsiyatif alırlar. İhtiyaçları olan ve bilmeleri gereken noktaları hızlı bir şekilde öğrenirler. Hatta çevrelerindekilere yardım ederler, onların gelişmesine de katkıda bulunurlar. Sorumlu, hedefleri belli ve istikrarlıdırlar. Yapmaları gerekenden fazlasını, hem bireysel olarak hem de diğer çalışanlarla birlikte gerçekleştirdiği çalışmalarda ortaya koyarlar. Tüm bunlar, en iyi çalışanı tanımlayan ve aynı zamanda ekibinizin her pozisyonunda yer almasını isteyeceğiniz kişilere ait özelliklerdir.

En iyi adaylar ise, iyi bir görünüme sahiptirler. İlk anda olumlu etki yaratırlar. Görüşme esnasında samimi ve coşkuludurlar. Görüşmeye iyi hazırlanmışlardır. Dakik ve iyi iletişim becerilerine sahiptirler. İyi sunum yaparlar. İyi soru sorarlar. İyi takipcilerdir. İlgilerini gösterirler. Dengeli ve güvenli gözükürler. Ne yazık ki bu özelliklerden hiçbiri, adayın en iyi çalışan olduğuna dair işaretler değildir. Oysa, görüşmeyi gerçekleştirenlerin çoğu, bu özelliklere sahip bir adayın en iyi çalışan olacağını düşünür. Sunum bir performans göstergesi değildir. Ve bu ikisini karıştırmak işe alım sürecinin başarısızlıkla sonuçlanmasının en büyük nedenidir.

En iyi aday ve en iyi çalışan arasındaki ayrımı maddeleyecek olursak, en iyi çalışan;
• Çalışmaya çok yüksek derecede motive,
• Konusunda fazlasıyla yetkin,
• İyi bir ekip oyuncusu,
• İnce eleyen, titiz,
• İşe girmeden önce uzun süre düşünen,
• Her zaman daha fazla bilgi elde etmek isteyen,
• Çevresindekilerle birlikte kararlarını veren,
• Ücretten çok fırsatların getireceği değerler üzerinde duran,
• Ortalama işlere başvurmayan,
• Farklı görünen bir kişidir.

Oysa en iyi aday;
• İyi görünümlü,
• İyi becerilere sahip,
• Dakik ve hazırlıklı,
• Coşkulu,
• İlk etkiyi olumlu yaratabilen,
• İşe girmeye motive olmuş,
• Kısa vadeli hedeflere sahip,
• İş arama ve kabul edilme konusunda iddialı,
• Bir çok işe başvurmuş bir kişidir.

Bu özellikler doğrultusunda, kimi işe almak istersiniz?

Eğer belli konularda yetkinlikleri olan ya da yetkin ama motive olmayan bir kişiyi işe aldıysanız, sunumu daha çok dikkate aldınız, performansı göz ardı ettiniz demektir. İşte bu, bir numaralı işe alım hatasıdır. Çünkü görüşmeye aldığınız kişinin sadece iyi sunum yapması ya da iyi görünüme sahip olması, o kişinin iyi bir çalışan olacağını göstermez. Aynı şekilde, görüşmeye gelen kişinin geç gelmesi ya da biraz sinirli olması, o kişinin en iyi çalışan olmadığını da göstermez. Gözlemlerime dayanarak diyebilirim ki, performanstan çok sunuma göre bir işe alım gerçekleştirdiyseniz, üç girişiminizden en az ikisinde hataya düşersiniz.

Peter Drucker’a göre; üç işe alımdan sadece biri beklentileri karşılayacak düzeyde oluyor. Geri kalan kısım işe alındığı takdirde de, kısa sürede bir düşüş gösteriyor. Hatta bazılarının hiç işe alınmamış olması gerekiyor. Bu nedenle iyi bir inceleme sürecinin işletilmesi gerekiyor .

En iyi çalışan / en iyi aday ayrımı, işe alım sürecinin her aşamasını etkiler. En iyi çalışanlar iş arar ve sunulanları en iyi adaylardan farklı olarak kabul eder. En iyi çalışanlar, kendilerini satacakları bir görüşmeyi değil, zorlu ve kendilerini mücadele ederek ispat edecekleri bir görüşme gerçekleştirmek ister. En iyi çalışanlar, işi kabul etme öncesinde mümkün olan en fazla bilgiyi elde etmek ister. Çünkü kabul edecekleri işin, sadece sıradan bir iş mi yoksa bir kariyer fırsatı mı olduğunu bilmek isterler. En iyi çalışanlar, aradıkları ve girmeyi planladıkları işi, kariyerlerinde üstlere çıkmayı sağlayacak bir adım olarak görür. Oysa tipik adaylar, yeni bir işe kabul edilmeyi sadece zorlu bir iş arama sürecinin sonu olarak görür. En iyi çalışanı işe almak için, tüm sürecin bu bakış açıları dikkate alınarak gerçekleştirilmesi gerekir. Süreçte benimsenen bakış açısı, işe alma süreci sonunda şirketin en iyi çalışanı ya da en iyi adayı seçmesi ile sonuçlanır.

6. En iyi çalışanlara müşteri gibi davranın.
En iyi çalışan bakış açısının getirdiği en büyük etki, kaynak yaratma konusunda görülür. En iyi çalışanlar, en iyi adaylara göre daha az aktif olma eğilimindedir. En iyi çalışanlar, iş ilanlarına göz atsalar dahi, sayfalar süren iş listeleri içinde boğulmaz. Bugün birçok iş ilanının modası geçmiş tarzlarda olduğu görülüyor. Sıkıcı başlıklar ve işe ilişkin anahtar kelimelerin bulunma zorluğu düşünülünce, tüm bunların iş arayanların araştırma süreçlerini tam olarak karşılamadığını görüyoruz. Hatta bu ilanlar adeta en iyiler başvurmasın diye, aşırı vurgulanmış becerilerle dolu oluyor. Ve genelde çok azı işle birlikte oluşacak fırsatları tanımlıyor. Birçok şirkette başvuru sürecinin çok zayıf bir şekilde düzenlenmesi de, adayların anlamsız ve gereğinden fazla bilgi isteyen sorulara cevap vermelerini isteyen anketlerle mücadele etmeleri sorununu doğuruyor. O nedenle en iyi çalışanlara bir alıcı gibi değil de, bir müşteri gibi davranılması gerekir.

7. İş ilanlarınızı gözden geçirin.
İş ilanlarının iyi bir şekilde tanıtılması, kaliteli kişileri çekmek için büyük bir kaynak olabilir. İşte diğerlerinden farklı görünen bu insanların ilgisini çekmek için size birkaç önerimiz olacak. En iyi çalışanların sizin şirket ilanlarınıza da bakacağını düşünürseniz, en iyiyi kendinize çekmek için bazı noktaları dikkate almalısınız. İlanlarınız;

• Kolay ulaşılabilir ve dikkat çekici olmalıdır – İlanınızın iş ilanları listesinde göze çarpan, bulunması kolay olmasını sağlayın. Mümkün olduğunca listenin üst sıralarında yer almaya çalışın. İlanınızda dikkat çekecek anahtar kelimelere yer vermeyi unutmayın.
• Kötü başlıklardan kaçının – Standart başlıklar kullanmayın. Akıllı davranın ve uzun vadedeki hedeflerinizi temel alın.
• İhtiyaçlardan çok, fırsatları vurgulayın – İlanınızın en az yüzde 75’i işin getireceği fırsatlara ve ilerleme yaratacak avantajlarına ayrılmalıdır. Oysa birçok şirket ilanında uzun ihtiyaç listeleri yer alıyor. Eğer en iyi çalışanı işe almak istiyorsanız, ilanınızda ‘en az beş yıllık üst düzey satış deneyimi olanları arıyoruz’ demektense, ‘satış ekibini başarılı bir şekilde oluşturabilecek deneyimli bir çalışana ihtiyacımız var’ demelisiniz. İyi bir iş ilanı tanımının iyi personeller için de önemli olduğunu unutmayın. Eğer ilanınız ilk bakışta ilgi çekmiyorsa, hedeflerinizin mantıksal olmayan bir tarzda sunulduğunu söyleyebiliriz. Tabii ki şirketinizden bir kişi, ilan istatistiklerinizi takip etmelidir. İşte bu, kaynak yaratma programınızın getirilerini nasıl garanti edeceğinizi gösterir.

Eğer adayların özelliklerini belirlemek için bir soru listesi hazırladıysanız, bu listenin kısa olmasına ve sizin için gerçekten anlamlı olacak soruları içermesine dikkat etmelisiniz. En iyi çalışanların sizin sorularınızı aptalca bulmalarını ve bu nedenle sizi keşfetmelerini istemezsiniz herhalde… Boşluk doldurmalı başvuru formlarından kaçınmalısınız. Aksi takdirde, en iyi çalışanların başvurmasını engellemiş olursunuz. En iyi çalışanın başvurusunu aldığınız günün ertesinde mutlaka o kişiyi aramalısınız. Çünkü en iyi çalışanın kaybedecek fazla zamanı yoktur. İşe alım programınızın mükemmel olmasını elbette bekleyemezsiniz. Hazırladığınız program alt seviye pozisyonlarına uygun olabilir ama en iyi performans gösteren, deneyimli çalışanları işe almak istiyorsanız, Şirket Yönetim Kurulu ya da şirketin İşe Alım Heyeti’nin iş tanımını – işin kalitesini ve bu kalitenin nasıl belirtileceğini - işe alım sürecinde gösterilen çabaların etkililiğini belirlemeleri çok önemlidir.

8. Geleneksel iş tanımlarını rafa kaldırın.
İyi bir iş tanımı ile gerçekleştirdiğiniz iş ilanı ya da reklam, en iyi çalışanları çekecek en kritik noktadır. Çünkü en iyi çalışanlar, sunulan iş kendilerine büyük büyüme fırsatları getirecekse işi kabul eder. Oysa geleneksel iş tanımları genelde sübjektif kriterler üzerine kurulmuştur, bu nedenle en iyi çalışanı bulma konusunda pek verimli oldukları söylenemez. Bu tür tanımlar, iş başvurularındaki çeşitliliği minimize eder ve başvuru girişimlerini kısıtlar. Performans kültürü yaratmak isteyen bir şirketin, geleneksel iş tanımlarından uzak durması gerekir. En iyinin dikkatini çekmek istiyorsanız iş ilanlarınızı; beklentilerinizi, adaydan beklediğiniz ya da ihtiyaç duyduğunuz becerileri minimuma indirerek ve arzu ettiğiniz tecrübe derecesini mümkün olan en alt seviyede tutarak düzenlemelisiniz.

Performans profillerini oluşturmak için İK Yöneticisi’ne, işe alınacak kişinin nelere sahip olması gerektiği üzerinde değil de, işe alınacak kişiden neleri yapmasını beklediğiniz konusunda danışılmalıdır. Örneğin performans gereksinimleri, bilgi – giriş sürecinin doğruluğunu ve aynı zamanda verimliliği arttırmalıdır. Performans hedefleri doğrultusunda, günde en az 20 olası adayın başvurusu ve haftada 10 resmi sunumun oluşturulması gerekir. Yöneticiler de, yılda tahmini yüzde 20’lik büyümeyi destekleyecek ekibi geliştirmeli ve güncellemelidir. Tepe yöneticileri ise, uluslararası çaptaki yeni stratejilerini geliştirmeli ve sunmalıdır.

İş başvurusunda bulunan kişinin başarılı olmak için ihtiyaç duyduğu tüm öncelikleri listeleyen iş tanımları ya da performans profilleri, en iyi çalışanı işe almanın en temel şartıdır. Bu sadece en iyi çalışanları bulma konusunda şirketin yetkinliğini arttırmakla kalmayacak, aynı zamanda işe alım sürecinin her aşamasında olumlu ‘domino’ etkisi yaratacaktır. Beklentileri açıkça belirtmek, etkili yönetimlerin en temel anahtarıdır. Etkinliğin ve motivasyonun oluşturulması, adayın temel kapasitesinin yapılması gereken görevlerle, yetkinliklerle örtüşmesi sonucunda daha doğru bir şekilde gerçekleşir. Ayrıca, seçim hedefleri doğrultusunda oluşturulan performans profillerini kullanmak, hukuki açıdan da daha savunulabilir bir durum yaratır.

Şirketler, mevcut işe alım süreçlerinin her aşamasını dikkatlice incemelidir. Ve bu incelemeyi, en iyi adayın değil, en iyi çalışanın bakış açısından gerçekleştirmelidirler. Değişim, her yeni pozisyon için performans profillerinin hazırlanmasıyla başlar. Bu değişim görüşmeyi gerçekleştirenlere, sunuma göre değil de, performans temeline dayanarak en iyi çalışanı belirleme şansını verir. Bu aynı zamanda, iş ilanları ile online iş tanımları ve pasif aday kaynağının oluşturulmasına da temel oluşturur. Adaylarınıza müşteri gibi davranın. Onların bir süre sonra en iyi çalışanınız haline geldiklerini göreceksiniz.

Sonuç olarak, en yetkin kişiyi işe alma sürecinde 2 temel adımın atılması çok önemlidir. İlki stratejik olmaktır: En iyi adaylardan çok, en iyi çalışanları çekecek işe alım sürecini geliştirin. Bu perspektif değişikliği, yaptığınız her işi derinden etkileyecektir. İkincisi ise, taktiğe ilişkindir: İş tanımlarını, performans profilleri ile örtüştürmeniz gerekir. Bu örtüştürme, kişinin sahip olduğu becerileri değil, sahip olduğu yetkinlikler ile neler yapabileceğini, yani başarıyı belirler. İşte bu iki adım işe alım sürecinin geleceğini temsil etmektedir.

Peter Drucker, The Essential Drucker (Harper Business, 2001)

Lou Adler’in ‘The Future of Hiring: Making Top Talent a Business Process’ adlı makalesinden derlenmiştir.

Tecrübeli bir İK Yöneticisi olan Lou Adler aynı zamanda İK ve eğitim şirketi POWERHiring.com (1999) kurucusu ve başkanıdır. Adler, Güney California’nın en büyük, üst düzey yönetici ve danışmanlık şirketi olan CJA – The Adler Group’un (1978) yönetim kurulu başkanıdır.

Allen Group içerisinde genel yönetici pozisyonlarında görev alan Adler, Rockwell’s Automotive and Consumer Electronics Groups’da da üst düzey finansal yönetim pozisyonlarında çalışmıştır. “Hire With Your Head”, “A Rational Way to Make a Gut Decision” (John Wiley and Sons, 1998), “POWER Hiring: How to Find, Assess, Hire and Keep Great Talen”t (1998) gibi kitapları bulunmaktadır. ‘Taming the e – Recruiting Jungle’ adlı yarım günlük workshop, Adler’in en son gerçekleştirdiği çalışma arasında yer almaktadır.

Adler, UCLA MBA ve Newyork Clarkson University BS Mechanical Engineering Eğitim Programları’nı bitirmiştir.





Paylaş: