0
Bireysel Emeklilik Planları
Bireysel Emeklilik Sistemi nedir?
Turgut Polat: Bireylerin yaşam standartlarını emeklilik dönemlerinde de sürdürmelerini ve tasarruğlarının yatırımlara yönlenmesi suretiyle ekonomiye kaynak sağlamayı amaçlayan “Bireysel Emeklilik Tasarruğ ve Yatırım Sistemi”, sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak düşünülmüş ve yasal çerçevesi 4632 Sayılı Kanun ile çizilmiş olan gönüllü katılım esasına dayalı bir sistemdir.
Bireysel Emeklilik Sistemi, bireylerin ve işverenlerin gönüllü katılımını esas almaktadır. Sistemin, bireylerin harcanabilir gelirleri üzerinden yapacakları tasarruflara yönelik olması nedeniyle gönüllü katılım ulusal tasarruf eğiliminin artmasına neden olacaktır.
Genel olarak emeklilik fonlarının uzun vadeli yapısı, fon miktarının büyüklüğü ve kurumsal yatırımcı kimliği ile sermaye piyasalarındaki etkinliği ülkelerin gelişmelerinin ana nedenlerinden biri olmaktadır. Bu sistem, bireylerin emeklilik dönemlerinde elde edecekleri gelirleri arttırmak suretiyle refah düzeylerinin yükseltilmesi hedeğinin yanı sıra emekliliğe yönelik tasarrufların mali sektör içinde ülke ekonomisinin hizmetine sunulmasını amaçlamaktadır.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin yararları nelerdir?
Uğur Tozşekerli: Gönüllü katılımcılar, kanun ve yönetmeliklerde belirtilen şartlara göre faaliyete geçecek emeklilik şirketleri nezdinde kurulacak fonlara, sözleşmeyle belirlenen tutardaki katkı paylarını en az 10 yıl süre ile yatırmaları ve 56 yaşını doldurmaları halinde emekliliğe hak kazanacaklardır.
Emekliliğe hak kazanıldıktan sonra, bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerin bir kısmı veya tamamı toplu olarak alınılabileceği gibi katılımcının isteğine bağlı olarak yıllık gelir sigortası da yaptırılabilecektir.
Emeklilik döneminde elde edilecek gelir ve ekonomiye yönlendirilecek kaynağın hacmi, sistemde kalınan süre ve ödenen katkı payı tutarları ile doğru orantılıdır. Bu nedenle Bireysel Emeklilik Tasarruğ ve Yatırım Sistemi’nin arzu edilen yararları tam anlamıyla sağlaması için bireylerin olduğu kadar, işverenlerin de çalışanları adına sisteme katkı payı ödemesi önem taşımaktadır.
Öte yandan gelişmiş ülkelerdeki insan kaynakları politikaları, etkin ve etkili yönetimde, çalışanların şirkete olan bağlılığını ön planda tutmaktadır. Bu açıdan bakıldığında “ek yararlar” içinde önemli bir yer tutan ve çalışanların sahip olduğu yaşam standartlarını gelecekte de sürdürmelerine yardımcı olan emeklilik planlarına işverenlerin katkıda bulunmasının, çalışan bağlılığını arttırmadaki önemi bir kez daha görülmektedir.
Bu noktadan hareketle devlet, işverenlerin çalışanları adına sisteme katkı payı ödemelerini teşvik etmek amacıyla 4697 Sayılı Kanun’u düzenleyerek yeni vergi avantajları sağlamıştır.
Yeni vergi avantajları nelerdir?
Uğur Tozşekerli: Yasada sözkonusu avantajlar; katkı paylarının ödenmesi, ğonlarda biriken tasarruğların işletilmesi ve emekli olunması halinde bireylere yapılacak ödemeler olmak üzere üç ayrı açıdan ele alınmıştır.
Yasanın en radikal değişikliği, işverenlerin çalışanları adına sisteme katkı payı ödemesi ile ilgili olan kısmında yer almaktadır. Kanun işverenlere, belirli kural ve sınırlar içinde kalmak koşuluyla, çalışanları adına ödedikleri katkı paylarını direkt gider olarak yazma imkanı tanımaktadır.
İşveren tarağından direkt gider olarak yazılabilecek en yüksek tutar, çalışanın ilgili aydaki brüt kazancının yüzde onu ve asgari ücretin aylık tutarı (hangisi küçük ise) ile sınırlandırılmaktadır.
Emeklilik planları ne zaman hazır olacak?
Turgut Polat: Emeklilik planlarının bireylerin seçimine sunulması, ancak emeklilik şirketlerinin kurulmasından ve faaliyet ruhsatı almasından sonra mümkün olabilecektir. Taslak halinde olan yönetmeliklerin Hazine ve SPK tarağından yayınlanmasının ardından kuruluş ve ğaaliyet ruhsatı ile ilgili süreç başlayacaktır. Bireysel emeklilik sisteminde ğaaliyet göstermek üzere ruhsat alan emeklilik şirketleri kurdukları ğonları onaylatmalarını takiben emeklilik planlarının sunumuna geçebileceklerdir.
Emeklilik şirketlerinin ruhsat alma koşulları nelerdir?
Turgut Polat: Bireysel emeklilik sisteminde faaliyet göstermek üzere ruhsat alınabilmesi için bu şirketlerin, Kanun’da belirtilen diğer şartların yanı sıra:
• Anonim şirket şeklinde kurulmaları,
• En az 20 trilyon lira sermayeye sahip olmaları,
• Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkartılması ve tamamının nama yazılı olması,
• faaliyet konusunun bu Kanun’da belirtilen ğaaliyetlerle sınırlı olması,
• Ana sözleşmesinin bu Kanun hükümlerine uygun olması gerekmektedir.
Katılımcıların katkı payları nasıl değerlendirilecek?
Turgut Polat: Katılımcılar ve varsa işverenleri tarafından sağlanan katkı payları, emeklilik şirketleri tarafından kurulan ve sermaye piyasası araçlarından oluşan farklı portföy yapılarına sahip en az üç emeklilik yatırım fonunda değerlendirilecektir. Katkıların hangi tür emeklilik yatırım fonunda değerlendirileceği katılımcı tarafından belirlenecek olup, birikimlerin birden fazla emeklilik yatırım fonu arasında paylaştırılması da mümkün olacaktır.
Bu sistem ile bireylerin emeklilikleri ile ilgili konuda söz sahibi olmaları sağlanmakta ve kişi, hangi şirkete ne kadar prim ödeyeceğine, o şirketin hangi ğonuna dahil olacağına, ne zaman emekli olacağına, birikimlerini nasıl, nerede ve hangi sürede değerlendireceğine kendisi karar verebilecektir.
Bireyler diledikleri takdirde, planlar ve fonlar arasında transğer yapabilecekleri gibi en az bir yıl kalmak koşuluyla emeklilik şirketleri arasında da transfer yapabileceklerdir.
Peki Yapı Kredi Yaşam olarak sizin bu konu ile ilgili çalışmalarınız neler? Onlar ile ilgili de bizi bilgilendirebilir misiniz?
Turgut Polat ve Uğur Tozşekerli: Konunun önemine bağlı olarak şirketimiz her alanda hazırlıklara başlamış olup, yasanın gereklerini yerine getirmek için çalışmalarını yoğun biçimde sürdürmektedir.
Bu çerçevede, Yapı Kredi Yaşam olarak 2000 yılı sonu itibariyle sağlık sigortalarında bir marka olan Sağlık Portföyümüzü Yapı Kredi Sigorta’ya devrederken, Yapı Kredi Sigorta Hayat Potrföyü’nü devralmış bulunuyoruz. Kanun, devir işlemi için sigorta şirketlerine iki senelik bir hak tanımış olmasına karşın, Yapı Kredi Yaşam konuya verdiği önem nedeniyle sözkonusu süreyi beklemeden gerekli devir işlemini gerçekleştirmiştir.
Yasal mevzuat açısından gerçekleştirdiğimiz bir diğer aşama da portföy şirketinin kurulması ile ilgilidir. Oluşacak emeklilik fonlarını en verimli şekilde yönetmek ve yönlendirmek üzere Portföy Yönetim şirketimiz kurulmuş bulunmaktadır.
Öte yandan, sermayesini 20 trilyon TL’na çıkartan şirketimiz, emeklilik şirketlerinin ruhsat almasında önemli rol oynayacak teknik (iletişim, bilgi işlem gibi) altyapı konusunda ilerleme ve gelişmelerini sürdürmektedir. Sigortalılarımızı bilgilendirme çalışmaları çerçevesinde Sesli Yanıt Sistemi ve Call Center uygulamalarının ardından, internette poliçe görüntüleme uygulaması başlatılmıştır.
Teknik altyapı kadar ve hatta ondan daha önemli olan bir diğer konu ise nitelikli insangücüdür. Eğitime gereken önemi her zaman vermiş bir şirket olarak, bireylere gerçek anlamda yatırım danışmanlığı hizmeti vermenin temelinde yetişmiş insangücünün olması gerektiğinin bilincindeyiz.
Bu çerçevede, bireysel emeklilik sistemine uyum çalışmaları doğrultusunda, dünyaca ünlü yabancı danışmanlarla işbirliğine gidilerek, insan kaynağı ve süreç niteliklerini arttırıcı proje ekipleri kurulmuştur.
Fon Yönetimi, Müşteri Hizmetleri, Risk Kabul, İş Süreçleri, Ürün Stratejisi, Bilgi İşlem, Muhasebe, MIS ve Eğitim konularında yeni yaklaşımlar üretmek üzere kurulan proje ekipleri çalışmalarını hızla sürdürmektedir.
Bu bağlamda, gerek satış ve gerekse satış sonrası noktalarda hizmet sunan çalışanlarımız ve aracı kurumlarımızın yetkinliklerini daha üst seviyelere taşıyacak eğitim programlarını tasarlamış bulunuyoruz.
