İletişim Kurmanın Esasları

Aynı şeyler iletişim kurma için de geçerlidir. Eğer yapıtaşlarını iyi biliyorsanız, iletişim kurma yeteneğinizi geliştirebilirsiniz. Bu makale insanlar arası iletişimin temellerini konu alacaktır. Konuyu irdelemeye iletişimin tanımıyla başlayalım. Türkçemizdeki iletişim sözcüğünün karşılığı olan ve birçok batı dilinde yer edinmiş komünikasyon sözcüğü Latince kökenli olup bildirmek, vermek, tarif etmek manasına gelmektedir. İletişim kurduğumuzda diğerlerine bilgi, davranış ve fikirler iletiriz.

Peki bu iletişim kurma işlemini nasıl yapıyoruz?

Üç çeşit iletişim kurma şekli vardır: yazılı, sözlü, sözsüz. Birçok insan sözsüz iletişim tarzını göz ardı ederken, bu tarzın en güçlü iletişim kurma şekli olduğunun farkında değildirler.

Yazılı iletişim, toplumumuzun her kademesine girmiştir. Sabah kahvaltınızda masanıza konmuş herhangi bir yiyeceğin paketi üzerinde sizinle ile tişim kurmaya hazır sözcükler vardır. Öğle yeme ğiniz sırasında gazete veya derginizi okursunuz. İş günü bittiğinde posta kutunuz birçok yazılı ile tişim örneği ile dolmuştur. Fakat yazılı bir sözcük iletişimin en zayıf şekli de olabilir. Çoğu zaman yavaştır ve zamanı boşa harcar. Sizin, okuyucunun dikkatini çekmeyi başaramaz. Okuyucunun başka başka anlamlar çıkarmasına neden olur. Çünkü yazıda davranış ve duygular konuşmada olduğu gibi ortaya çıkmaz.

İletişim kurmanın ikinci çeşidi sözlü iletişimdir. İnsanlık tarihinde yazıdan önce gelişmiştir. Konuşma, yazmaya göre iletişim açısından daha avantajlıdır. Çok yakındır, bağlantılıdır ve çabuk geri beslemeye imkan verir. Bu arada teknolojik gelişmelere de teşekkür etmeyi unutmayalım, çünkü bugün yüz yüze olmadan da sözlü iletişim kurabiliyoruz.

Yazılı iletişimden daha avantajlı olmasına karşın konuşma, neden en mükemmel iletişim kurma şekli değildir? Çünkü kelimeler farklı insanlarca farklı şekilde anlaşılırlar. Sizin çok açık diye düşündüğünüz bir kelime karşınızdakine farklı gelebilir. Bu yüz yüze konuşulduğu zaman bile, konuşma iletişim kurma şekli olarak % 80 efektiftir. Bu oran uzun telefon konuşmalarında ise yaklaşık % 60’a inmektedir. Böylesi durumlarda sözsüz aktiviteler görülemez ve anlaşılamaz.

Sözsüz Güç

İletişim kurmanın son çeşidi de sözsüz iletişim dir. İletişim kurmanın en eski şekli sayılır ve birçokları en kuvvetli tarz olduğuna inanır. Eski tarihte mağara insanının bu tarzı kullanmasını hayal etmek zor değildir. Daha sonra konuşmayı geliştirmiş olsalar bile.

Beden dilini, mimik, göz hareketleri ve ses tonunu sözsüz iletişim araçları olarak sıralayabiliriz. Bunlar duyguların, davranışların en önemli göstergeleri olup, verilmek istenen mesajın iletimini sağlarlar.
En önemlisi, sözsüz iletişim konuşmalarda mesaj ların en iyi etkiyi bırakmasını sağlar. Duquesne Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre yüz yüze görüşmelerde mesajların % 93’ü sözsüz şekilde iletilmektedir. Geri kalan % 7’yi kelimeler kapsamaktadır.

Yukarıda tartışılan üç çeşit iletişim şekli bize insanların birbirleriyle nasıl iletişim kurduklarını göstermektedir. Makalenin geri kalan kısmı ise iletişim kurma sürecinin nasıl işlediğini anlatacaktır.

Karmaşık Bir Süreç

İletişim kurma basit bir oluşum gibi gözükse de aslında değildir. Sosyal ve Psikolojik etkenler ile tişim örgüsüne karışarak bu süreci karmaşık hale getirirler.

Birçok akademik yayında olduğu gibi bu sürecin açıklaması iletişim kurma modeli yardımıyla yapılabilir. İlerleyen paragraflarda, bu modelin gösterdiği iletişim kurma adımlarını göreceğiz.

İletişim kurma sürecinin ilk adımı bireysel dürtüdür. Kişi, diğerleriyle iletişim kurup kurmamaya kendi karar verir. İçteki veya dıştaki bir takım koşullar bireyi iletişim kurmaya yöneltir ve kişi bunu uygular.

Bu dürtü çarkın dönmesini başlatırken diğer adımda iletişime bir şekil kazandırmaya başlar. Gönderici iletişim kurmak için gerekli düşünce ve fikirlerini bir arada toplamaya başlar. Bazı ileti şimler kendiliğinden ortaya çıkmasına rağmen, çoğu zaman fikirleri organize etmeyle başlar.

Ajansız şifreler

Üçüncü adım şifrelemeyi kapsar, fakat bu ajanla rın kullandığı tarz şifreler değildir. Fikirler mesaj şekline şifrelenmeden diğer kişilere aktarılamaz. Bu form yazılı, sözlü veya sözsüz olur.

Gönderen mesajı şifrelerken, filtre etme işlemi de yapılır. Duygusal, psikolojik ve hatta fiziksel faktörler mesaja etki edebilir. Alıcı hakkındaki kişisel duygular filtre etme işleminde rol oynayabilir. Eğer filtre ters bir etki yapar ise bu iletişim kurmaya bir engel oluşturur.

Hiçbir mesaj ulaşmadan iletişim olmaz, dolayısıyla dördüncü adım iletimdir. Kişiler arası iletişim kurma şekillerinin sözlü, sözsüz veya yazılı, herhangi bir tanesi iletim, taşıma aracı olarak hiz met edebilir. Böylece bir yazılı not iletim şekli olabilir.

Çevresel Etkileşme

Mesaj yollandığı zaman, alıcıya hiç değişikliğe uğramadan gider değil mi? Hayır. Çevresel faktörler iletişim kurmaya engel olabilirler. Sözlü bir mesaj elektronik olarak yollandığında teknik problemler bazı değişiklikler oluşturabilir.

Beşinci adım mesajın karşılanması, alınmasıdır. Alıcı mesajı alır ve kendine göre şifresini çözer. Fakat süreç henüz bitmemiştir.

Altıncı adım alıcının, gönderilen, şifresi çözülmüş mesajı anlamasıdır. Bu safhada alıcı mesajın gerçekten ne manaya geldiğini anlamaya çalış maktadır.

Göndericinin filtre ettiği gibi alıcı da çoğu zaman filtre işlemi uygular. Bir kez daha psikolojik ve fiziksel faktörler mesajın algılanışını etkiler. Bir başka şekilde söylemek gerekirse alıcı mesaja kendi gözlükleriyle bakmaktadır.

Geri Besleme Zamanı

Altıncı adım iletişim kurma sürecini sona erdirir. Fakat bir adım daha eklenebilir. Bu geri besleme safhasıdır. Alıcı, gönderene bir cevap gönderebilir. Geri besleme, süreç olarak işlemlerin 6.’dan 1.’ye geri gitmesi şeklindedir.

Bu iletişim kurma sürecinin kısa, çabucak yapıl mış bir özetidir. Birçok tecrübeli kişinin astlarını bilgilendirirken veya bir öğretmenin sınıfta öğrencileri ile iletişim kurarken bundan yararlandığı belirlenmiştir.

Eğer bu modeli iletişim kurmanın temeli olarak kabul ederseniz, iletişim kurma ile ilgili diğer temel gerçekler ile de ilgilenebilir, daha detaylı konulara geçebilirsiniz.

Temellerin üzerinde durun, ileride en iyi iletişim kuranlar takımının parçası olursunuz. Sonuçta bu sizin ve kurumunuz için iyi olacaktır.

Eray Beceren
Eğitim Araştırmacısı
Paylaş: