0
E-Öğrenmenin Önemi ve Yöntemi
Nedir internet'in sağladığı olanaklar? Çift yönlü etkileşim sayesinde, öğrenci ile öğretmen karşılıklı iletişim içindedir. Bunun ötesinde, öğrenciler arasında bilgi paylaşımı olabilmektedir. Herhangi bir yerden veya istendiği zaman bilgiye ulaşmak mümkündür. Verilen bilgilerle sınırlı kalınmaması, çok değişik bilgi kanallarına ders sırasında ulaşılması; ayrıca bilgisayar teknolojisinin sağladığı bilgiyi işleme olanaklarından yararlanılması, e-öğrenmenin önemli avantajlarını oluşturmaktadır.
Bir diğer önemli avantaj da, e-öğrenme yönteminde mevcut eğitmenlerin bilgileriyle sınırlı kalma, ya da onların yetenekleriyle bağımlı kalma mecburiyetinin olmamasıdır. Çünkü kurumlar e-öğrenimde, en ileri bilgileri, çeşitli kişilerden hatta farklı ülkelerdeki çeşitli kaynaklardan elde edip, eğitim materyaline dönüştürebilmekte ve ihtiyacı olan herkese sunabilmektedir.
Farklı Yöntemlerle Öğrenme
Aslında sadece duymak ya da görmek öğrenmede etkisi çok az olan yöntemlerdir. Oysa bir konunun hatırda kalması açısından en etkili yöntem, yaparak öğrenmektir. Elbette her konuyu öğrencinin bilfiil uygulaması mümkün olmayabilir. Fakat en azından bunun simülasyonunu gerçekleştirebilir. İşte e-öğrenmenin ve bilhassa bunun çağdaş teknolojilerle yani multimedya şeklinde yapıldığını düşünecek olursak, bu durumda yaparak öğrenmeye çok yakın gelen bir yöntemin uygulanabildiğini söyleyebiliriz. Öte yandan, vakalar yoluyla öğrenme bir problemin çözümüne katılma; farklı çözümleri karşılaştırma olanaklarının kullanılması e-öğrenmeyi daha etkin hale getirmektedir. Bu nedenle e-öğrenme, diğer tek yönlü yani pasif öğrenme yöntemlerine göre çok daha etkili olabilmektedir.
Elbette e-öğrenmenin avantajları kadar dezavantajları da var. Bunların başında insanların öteden beri alışmış oldukları biraraya gelme, birbirlerini görebilme, duyabilme hatta dokunabilme avantajlarının e-öğrenmede olmaması geliyor. Ama bu sorun da, "blended" / "karma" denen, yani e-öğrenmeyle sınıf ortamını birleştiren bir yöntem kullanmakla aşılabilmektedir.
Bilhassa yetişkin kişiler, bilgi aktarımından öte, tartışmak, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamaya dönüştürmek yani bir karar sürecini yaşamak amacıyla biraraya gelmeyi tercih etmektedir. Bilgi aktarımı içinse, e-öğrenimi cazip bulmaktadırlar. Nitekim bugüne kadar The MBA Club ile yapmış olduğumuz uygulamalar da bunu destekliyor.
Türkiye için Önemi
Türkiye'de gerek örgün eğitim gerekse diğer eğitim alanlarında bir hayli geri olduğumuzu söyleyebiliriz. Geçtiğimiz yıllarda yapılan bir TÜSİAD araştırmasına göre, ilk öğretim yaşını aşmış kişilerde ortalama formal, örgün eğitim oranının kabaca 4 yıl düzeyindedir. Tabii ait olmaya çalıştığımız çağdaş ileri ülkelerde bu rakamın en az 2 ya da 3 katı olduğunu söylememize bilmiyorum gerek var mı?
Bu nedenle Türkiye'nin bir an evvel eğitimi yaygınlaştırması ve tüm vatandaşlarına bu olanağı sağlaması gereklidir. Ama bunu başarabilmek için yapılması gereken hesap ortadadır; Türkiye'deki eğitimci sayısı ile eğitilmesi gereken kişi sayısını ve bu kişilerin eğitilmeleri için gerekli derslikler, eğitim materyalleri adetlerini oranlarsanız, ortaya çok çarpıcı bir gerçek çıkmaktadır: Türkiye'nin ileri toplum seviyesine çıkması için gerekli zaman ve bütçe şu an elimizde bulunanın çok ötesindedir.
Bu nedenle, "eğitimin sanayileşmesi" Türkiye için bir çıkış noktasıdır. Sınıf ortamında eğitim, "atelye bazında eğitim" ise, e-öğrenim çağımızın "eğitim endüstrisi"dir. Çünkü, bir eğitmen bir bilgiyi sınıfta bir avuç insana anlatabilirken, aynı eğitmen e-öğrenimle aynı bilgiyi onbinlerce insana, bulunduğu yerden ve zamandan bağımsız olarak iletebilmekte, yani İstanbul ya da Ankara'nın en ileri düzeyde eğitim veren kurumlarının sağladığı avantajı, ülkenin en ücra köşelerine kadar yayabilmektedir.
Bu bağlamda Türkiye'de kurumlara çok önemli görevler düştüğünü düşünüyorum. Elbette Milli Eğitim Bakanlığı bu alanda en büyük sorumluluğu taşıyor, fakat vatandaşları ve çalışanları eğitme görevi sadece eğitim kurumlarına ait değil. Kanaatime göre insan çalıştıran tüm müesseselerin, ister özel ister kamu olsun, bir görevi de çalışanların çağdaş bilgilerle donatılmasıdır.
Peki Ama Nasıl geçmeli?
E-öğrenime geçiş sırasında, bir çok temel hata yapılmakta daha sonra da bu hatalar genelleştirilerek e-öğrenim yönteminin faydasından çok zararı olduğu kanısına varılmaktadır. Kurumların göz önünde bulundurmaları gereken konular aşağıdaki gibidir:
1. İçerik
2. Eğitim Yönetimi
3. Alt Yapı / Erişim
Şimdi bu üç konunun genel olarak neler içerdiğine bir bakalım:
1. İçerik:
Derslerin içeriğinin web tabanlı olarak var edilmesi (hazırlanması veya dışarıdan temin edilmesi) e-öğrenimin en önemli basamağıdır çünkü tüm çaba kişinin eğitilmesi üzerine odaklıdır. Teknolojinin buradaki kullanımı bu eğitimin daha verimli ve etkin olarak verilmesi için bir araç olarak kullanılmasıdır.
İçerik hazırlamada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, e-öğrenimin bir kendi kendine öğrenme aracı olduğunun göz önünde tutulması ve dersin kişiyi ekran karşısına bağlayacak kadar etkileşimli ve ilginç olmasıdır. Bu nedenle, eldeki mevcut eğitim materyallerinin "e-kitap"vari bir tarzda web'e yerleştirilmesi az parlak bir e-öğrenim yöntemi değildir.
2. Eğitim Yönetimi:
Eğitim öncesi planlama ve eğitim sonrası takip sistemleri kullanılması ve eğitmenlerin kendi eğitimlerini web ortamına aktarabilecekleri programların yaratılmasıdır.
Kendi içinde alt bölümleri vardır.
1. Eğitim Planlama ve Takip Sistemi
2. Sınav, test, vb. uygulamalar
3. Ders Hazırlama Arayüzü
4. Kullanıcı Arayüzü
3. Altyapı/Erişim: Internet veya intranet üzerinden erişim ile ilgili destek hizmetlerinin (hosting, vs) alınması.
Tüm bu konular gerekli ekipman, işgücü ve know-how'ın sağlanmasıyla şirket içinde çözülebildiği gibi, istendiği takdirde -istenilen kısmı- herhangi bir yatırım yapılmadan dışarıdan hizmet olarak da satın alınabilir ya da kiralanabilir. Kısacası, kurumlar için çok değişik kombinasyonlar söz konusu olabilir.
Prof. İbrahim Kavrakoğlu
Kavrakoğlu Consulting
