Aile Şirketlerinde İyi Yönetişim

1998’de yapılan bir araştırmaya göre İstanbul Menkul Kıymetler borsasında kote 243 şirketin % 45’inde sadece bir hissedar % 50’den fazla kontrolü elinde bulunduruyor. En büyük olasılıkla bu şirketlerin çoğu bir holding tarafından yönetiliyor. Başka bir araştırmaya göre yine sermaye piyasası firmalarının % 74’ünün bir aile tarafından yönetildiğini saptıyor.

Bu bulgular altında aile firmalarında iyi yönetişimi sağlamak bu aile firmalarının sahiplerine dünyadaki gelişmeleri ve niçin daha iyi yönetişime sahip firmalara uzun vadede daha fazla değer biçileceğini iyice anlatmak gerekiyor.

Türkiye’nin uluslararası yatırımcılarının yatırım merkezlerinden birisi olabilmesi için bu özel şirketlerin de yönetim yapılarını, standartlarını ve süreçlerini iyileştirmeleri gerekmektedir.

Bir çok firmada kurulmuş olan aile konseyi bu yolda atılmış olumlu bir göstergedir.

İyi Yönetişim’in bir reçetesi yoktur ve her firma kendine uygun bir sistemi yaratmak için çalışmalıdır. Örnek: Çukurova Holding’in geliştirdiği sistem başka bir şirket için geçerli olmayabilir. Bu yüzden Corporate Governance ile ilgili uygulanabilir bir rehber de bulunmamaktadır.

Aşağıda sıraladığım unsurların genel olarak şirket yönetimine katkıda bulunacağını düşünüyorum.

1. Şirketlerin Yönetim Kurulu üyelerinin % 30’unun bağımsız kişiler tarafından oluşması,

2. Şirketlerde Genel Müdür / CEO ile Yönetim Kurulu Başkanı’nın ayrı kişilerden oluşması,

3. Yönetim Kurulu’nda şirketlerin günlük işlerinin konuşulmaması, (mesela otomobil politikası)

4. Yönetim Kurulu üyelerinin performansını ölçecek bir sistem oluşturulması,

5. Yönetim Kuruluları’nın ayda bir kereden fazla toplanmaması,

6. Yönetim Kurulu’nda görev yapan kişilere verilen ücretin senelik brüt 25 milyar ile 60 milyar TL arası olması,

7. Her üç senede bir Yönetim Kurulu üyelerinin % 20’sinin yenilenmesi,

8. Yönetim Kurulu’nda görev alan bağımsız kişilerin seçiminde uzmanlık alanlarının birbirini tamamlayıcı olmasına dikkat edilmesi,

9. Bu bağımsız üyelerin aktif olarak başka şirketlerde görevde olmalarına müsaade edilmesi,

Bu arada yeni bir girişimden bahsetmek istiyorum.

Tüsiad – Sabancı Üniversitesi işbirliği ile kurulan “Corporate Governance Forum of Turkey”, Yönetim Kurulu üyelerinin etkili ve sorumlu stratejik liderler olması için gerekli bilgi ve donanımın sağlanmasına yardımcı olmayı ve Türkiye’de Yönetim Kurulu standardlarının oluşturulmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla Forum, Dünya Bankası ve OECD’nin kurduğu Global Corporate Governance Forum ile işbirliği içerisinde ve Sabancı Üniversitesi ve Institute of Directors-UK (“IOD”) lisans anlaşması ile, Türkiye’de bir eğitim ve bilgi alışveriş platformu oluşturacaktır.

Bu sayede bir çok aile şirketi Yönetim Kurulu üyelerini veya adaylarını burada eğitime yollayabileceklerdir.

Sonuç: Aile şirketlerine tavsiyem ilk başta Yönetim Kurulları’nı yeniden düzenlemeye yönelik bazı çalışmalara başlamaları ve şu andaki Yönetim Kurulu’nda görev yapan kişilerin de “Corporate Govenance “ konusunda eğitimlerine katkıda bulunmalarıdır.
Bu sürecin kendi şirketlerini daha değerli kılacağına şüphem yoktur.

Şerif Kaynar
Managing Partner (Yönetici Ortak)
K Partners International