2014 Ücret Artışları’na Bir Bakış...

Emre Kavukcuoğlu
Anadolu Efes Ücret ve Yan Haklar Müdürü
Blogger, İK Gündemi

2014 yılına yaklaştığımız bugünlerde, şirketlerin yeni dönem için bütçe çalışmaları da hız kazanmaya başladı. Ve tabii ki, bütçe verileri için en önemli kalemlerden biri olan yeni dönemdeki ücret artışları ne olacak sorusu da her geçen gün daha da sık bir şekilde sorulmaya başladı.

Şirketlerin, ücret politikalarını yenilerken ve çalışanlarının ücret artışlarını yaparken duyabilecekleri en önemli ihtiyaç elbette ki, 'piyasa ne yapıyor?' sorusuna aranan yanıtta yatmakta. Hele ki, ücret artışının en temel etkenlerinden olan yıllık enflasyon tahminlerinin peşi sıra yayınlanmasından sonra, bu veriler daha da önem kazanmış durumda.

İşte bu ihtiyaca bir parça da olsa yanıt verebilmek adına, kendi blogum “İK Gündemi (www.ikgundemi.com)” üzerinden bir anket düzenledim. Amacım, sektörel bazda 2014 yılı ücret artış öngörülerini toplamak ve bu veriyi raporlayarak, şirketlerin ücret artış bütçelerinde değerlendirebilecekleri bilgiyi sağlamaktı.

Genel Değerlendirme

Veri toplama dönemi Ekim ve Kasım ayları olan ankete, farklı sektörlerden toplamda 161 şirket katılmıştır. Katılımcı firmaların % 16’sı Bilişim Teknolojileri, %9’u Perakende Mağazacılık, % 8’i Hızlı Tüketim, % 7’si İnşaat/Gayrımenkul, % 7’si Turizm ve Hizmet, % 6’sı ise Dayanıklı Tüketim sektörlerinden veri sağlamıştır. Şirketlerin sektörel dağılımı, katılımcı sayısının büyüklüğüne göre aşağıdaki yer almaktadır:

Ankete katılan şirketlerin büyük bir çoğunluğu (% 55), ücret artış dönemi olarak Ocak ayını belirtmişlerdir. Bunu sırasıyla; Şubat, Mart ve Nisan ayları takip etmektedir. Özetlemek gerekirse, veri sağlayan şirketlerin % 81’i ilk dört ayda ücret artışı sağlayacaklarını belirtmişlerdir. Ücret artışı dönemlerine ait detay tablo aşağıda yer almaktadır.

Ankete katılım sağlayan 161 şirketin 11’i, 2014 yılında ücret artışı yapmayacaklarını ifade etmişlerdir. 11 şirket’in 3’ü Bilişim Teknolojileri sektöründen olup, 2’si İnşaat/Gayrımenkul sektöründendir. Geri kalan 6 şirket, Turizm/Hizmet, Finans, Otomotiv, Tekstil, Danışmanlık ve Diğer olarak gruplanmaktadır.

2014 yılı ücret artış oranları enflasyon ile paralel...

Tüm bu veriler ışığında, anket sonuçları analiz edildiğinde 2014 yılı için katılımcı firmaların sağlamış olduğu ortalama ücret artış oranı % 6.7 olarak hesaplanmıştır. Bu değerlendirmede, ücret artışı yapmayacak olan ve % 12’nin üzerinde artış yapacağını belirten şirketler hariç tutulduğunda, ortalama ücret artış oranı % 6.9 olarak göze çarpmaktadır.

Daha önce değindiğim gibi, ankete katılım sağlayan şirketlerden 11’i herhangi bir ücret artışı yapmayacaklarını belirtmiş olup, bunun yanında 7’si de % 12’nin üzerinde artış yapacaklarını belirtmişlerdir.

Genel çoğunluğun ücret artış yüzdeleri dikkate alındığında, 2014 artış oranlarının % 5.1 ile % 9.7 arasında değişmekte olduğu görülmekte. Bu ücret artış bandının orta noktası olan % 6.7’nin, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın yayınlamış olduğu 2013 yılsonu enflasyon tahminleri ile paralel, 2014 yılsonu enflasyon tahmininin de üzerinde olduğunu söylemek mümkündür.

Ancak, bunu daha detaylı yorumlayabilmemiz için, şirketlerin ücret artışlarını yaparken, geçmiş dönem enflasyonunu mu yoksa bir sonraki dönem enflasyonunu mu dikkate alıp almadıkları konusu belirleyici bir etkendir.

Genel uygulamanın geçmiş dönemi dikkate aldığı göz önünde bulundurulduğunda, şirketlerin ücret zamlarında enflasyona karşı korunma politikasına gitmeyi tercih edebileceği, bireysel performans farklılıklarının çok ciddi bir oranda artışlara, geçmiş dönemlerde olduğu gibi, etki edemeyeceği şeklinde bir yorumda bulunulabilir.

Anket örnekleminin orta noktası olan % 6.7’nin üzerinde ücret artışı sağlayacak olan sektörler sırasıyla; Lojistik, Enerji, Kimya, Medikal/Sağlık, Medya, Otomotiv, İnşaat/Gayrımenkul, Holding, Perakende Mağazacılık, Bilişim Teknolojileri, Endüstriyel Otomasyon, Finans/Sigorta/Bankacılık olarak görülmektedir. Bu detayı, aşağıdaki grafik yardımıyla analiz etmek de mümkündür.

Detay analizler...

2014 yılı Ücret Artış oranlarına detaylı bir şekilde bakarsak, katılımcı şirketlerin % 72’sinin % 5 ve üzerinde bir oranda ücret artışı yapacakları göze çarpmaktadır.

Ankette belirtilmiş olan ücret artış oranlarının sektörel bazda kırılımına bakıldığında, Bilişim Teknolojileri, Perakende Mağazacılık, Turizm/Hizmet, Otomotiv, Enerji, Holding, Medya, Tekstil, Lojistik, Endüstriyel Otomasyon ve Kimya sektör katılımcılarının % 72'si % 5 ve üstü ücret artışı öngördükleri anlaşılmaktadır.

Ankete katılım sağlayan 161 şirketin, 89’u Ocak ayında ücret artışı sağlayacağını belirtmiştir. Ücret artışlarının, dönemi ve sektörel bazda dağılımı Tablo 4 ve Tablo 5’de detaylı bir şekilde görülebilmektedir.

Son olarak, 2014 Ücret Artışları Anketi’ne veri sağlayan 161 şirketin ücret artış oranlarını, dönemlere göre analiz edersek: Genel olarak ücret artışının yapılacağı dönem olan Ocak ayında ortalama olarak ücretlerin % 7.3 oranında değişkenlik göstereceği öngörülmektedir. Bunun yanında, Temmuz ayında % 8 oranında artış sağlayacak olan şirketlerin olduğu da ayrıca görülmektedir.

Özetle...

2014 yılı için bireysel ücret artışlarına veri teşkil edebileceğini düşündüğüm İK Gündemi 2014 Ücret Artışları Anketi sonuçlarına göre, ankete katılan şirketler büyük çoğunlukla 2013 yılı enflasyonu ile paralel bir artış oranı bütçelemiş durumdalar.

Genel olarak yapılan piyasa ücret araştırmalarında da, 2014 yılı için % 7 - % 8 ücret artış bandının öne çıkmış olduğu da göz önünde bulundurulursa, yukarıda detaylı bir şekilde açıklamaya çalıştığım anket sonuçlarının piyasa ile uyumlu sonuçlar gösterdiğini söylemem mümkündür.

Elbette ki, ağırlıklı olarak enflasyon oranının dikkate alınarak bireysel ücret artışlarının sağlanması, şirketleri yetenekli ve performansı yüksek çalışanları elde tutma konusunda farklı stratejiler belirlemeye yönlendirebilir.

Her koşulda, 2014 yılının zorlu bir yıl olacağı, şirketlerin de bu doğrultuda temkinli bütçelerle yola çıktıkları gözönünde bulundurulduğunda, bu oranlar da son derece anlaşılırdır.

2014 yılının sağlık, mutluluk ve başarı getirmesi dileklerimle...