0
Zor zamanlarda liderlik: Akıllı liderler, kötü ekonomilerde ayakta kalmak ve gelişmek için neler yapıyor?
Zor zamanlarda liderlik
Yıllardır yaptığımız danışmanlık ve koçluk deneyiminin bize kazandırdığı tecrübeler gösteriyor ki zor zamanlar, yeniden düzenleme gerektirir. Liderler bu dönemlerde, diğer dönemlerde sergilediklerinden daha farklı liderlik yetkinlikleri ve tarzları sergilemelidirler. Zor zamanlar aynı zamanda, organizasyonda yer alan kişilerin zihinlerindeki soruların cevaplanması ve kritik hedeflere odaklanarak bunların çevresinde bir araya gelebilmeleri için net mesajların verilmesi gerektiği dönemlerdir. Kişilerin bireysel enerjileri, başarı için kritik olan patikalara yönlendirilmelidir. Liderlerin tıpkı bir GPS cihazı gibi oluşturulmuş yol haritasına bakarak, kişilere nereye gittiklerini, şimdi nerede olduklarını hatırlatması ve yol boyunca gelişimi ölçebilmesi şarttır. Bu makale liderlere, odak oluşturmak ve başarı için etkili bir ortam yaratmak konusunda öneri ve bir araç olan “Odaklanma Haritası” sunmaktadır.
Etkili liderler kazanmak için odağı artırır
Liderlerin zor zamanlarda kazanmak için doğal eğilimi, fırsat yaratacak kanalları genişletmek olsa da, bu dönemde girişim kanalları daraltılmalıdır. Bu strateji genellikle kararlaştırılmış kontrol noktalarına sahip bir yol haritası yerine çok fazla hareket gerektiren aktivite bazlı bir ortam yaratır. Liderler, “Odaklanma Haritası”nı kullanarak doğru sayıda girişimi planlayarak zor zamanları yönetebilirler. Bu strateji organizasyonda inanç, fikir birliği ve hedeflere konsantre olmayı sağlar.
Etkili liderler, zor zamanlarda nasıl değişiklik yapılabileceğini bilirler. Önce dinlerler, ardından hızla hareket ederek organizasyonda ivme yaratırlar. Doğru değerlendirmeleri yapabilmek için varsayımları test eder ve harekete geçerler. Ne yapılması gerektiği ve neler olduğu konusundaki belirsizlikleri minimize ederler. Daha da önemlisi, gereğinden fazla fikrin neden olduğu karışıklığın, organizasyonu yavaşlatmaktan başka bir sonucu olmayacağının farkındadırlar. Öncelikli olmayan noktaları gündeme almazlar.
Etkili liderler her zaman ilk hareket eden değil ama akıllı hareket edenlerdir. Güçlerini, etkili kararlar alarak ve aksiyon adımlarına ilişkin yoğun iletişim kurarak ve doğru kişileri yetkilendirerek artırırlar. Böylelikle, organizasyonla kurdukları iletişimin kalitesi sebebiyle kişilerin zihinlerini netleştirerek, fazla soru işareti oluşturmadan arzu edilen sonuçlara ulaşırlar.
Etkili liderler iyi zamanlarda daha bütünsel bir yaklaşım izlerler ve bu dönemde birkaç topla jonglörlük yaparken bu topların bazılarının düşecebileceğinin de kesinlikle farkındadırlar. Dönemler zorlaştığında, deneyimleri ışığında hareket eden liderler her kademede maksimum etkinlik, etkililik, verimlilik ve inovasyon yaratan kritik yol ayrımlarına odaklanırlar.
Odaklanma Haritası:
Girişim kanalını daraltmak
Liderler girişim kanallarını daraltarak verimli kalabilmek için aşağıdaki haritada hızla sağa sola ya da yukarıdan aşağı hareket edebilir. Bu harita, liderlerin organizasyonel odak noktasını değerlendirip, plan yapmasını sağladığı için “Odaklanma Haritası” olarak adlandırılıyor.
Haritanın dış alanında bulunan noktalı hat liderlerin çalışma alanını gösteriyor ve zor zamanlarda sorulması gereken 4 kritik soruyu soruyor:
1. Strateji – Zor zamanlarda kazanmak için hangi yeni yönelimler gerekiyor?
2. Yönetme – İşgücünü harekete geçirmek için hangi adımlar atılmalı?
3. Büyüme – Bu zor zamanlarda atılabilecek yeni adımlarından hangileri seçilmeli?
4. Sistemler - En az maliyetle etkili yönetim ve verimli büyümeyi nasıl destekleyebiliriz?
Organizasyondaki doğru liderler ile birlikte bu dört soruya cevap bulmak, organizasyonun doğru kararları doğru şekilde almasını garanti eder. Bu dört sorunun cevabında fikir birliğine varıldığında, organizasyon hedeflenen atılımları ve dört kutuya uygun olan (EEVİ) yeni girişimleri hayata geçirebilir. Aynı zamanda da sadece organizasyonun başarısı için kısa vadede faydalı olacak yeni girişimleri hayata geçirmeye devam eder. Buna ek olarak en önemlisi, bu harita ile liderler bazı girişimleri erteleyerek veya iptal ederek organizasyonun tüm enerjisini maksimum bağlılık ile az sayıdaki kritik girişime odaklayabilir.
“Odaklanma Haritası” Nasıl Kullanılır?
Zor zamanlarda, aşağıdaki beş adımı takip ederek Odaklanma Haritası’nı kullanabilirsiniz:
Adım 1 – Organizasyonun zor zamanlarda en iyi şekilde ayakta kalması/gelişmesi için neleri yapması, neleri yapmaması gerektiğini doğru liderlerle ayrıntılı olarak tartışın.
Adım 2 – Organizasyonun nereye daha fazla, nereye daha az odaklanması gerektiğini belirlemek için Odaklanma Haritası’nı kullanın. Bunu yapabilmenin en iyi yollarından biri, gruba haritanın potansiyel odak noktalarının %200’ünü temsil ettiğini söylemektir. Ardından onlara, odak alanlarının sadece yüzde 100’ünü seçmek için haritayı renklendirebileceklerini belirtin. Bu, zorunlu bir sıralama tartışması yaratır ve sonuç olarak odaklanılması gereken en iyi fırsatların haritada nerede oldukları tespit edilebilir.
Adım 3 – Organizasyonun planlarındaki/yol haritalarındaki vs. büyük girişimleri dikkate alarak tartışın. Bunları listeleyin ve haritada uygun yerini belirleyin.
Adım 4 – Haritada girişimleri yerleştirin ve aşağıdaki şekilde renklendirin:
Mavi: Kısa vadede ayakta kalabilmek için kritik girişim
Yeşil: Uzun vadede yapılması gereken
Kırmızı: Önemli ama kritik bir girişim değil
Adım 5 – Öncelik verilmesi gereken ve aciliyeti olmayan girişimleri belirleyin. Kısacası haritada yer alan girişimler ile ilgili odaklanma kararını verin.
Odaklanırken En Önemli 4 İlke: kişilerde odaklanma ve inanç yaratarak enerji verin
Etkili liderler, çalışanların cesaretlerinin zor zamanlarda azaldığının farkındadır. Çalkantılı zamanlar yüksek stres ve endişe oranını artırır. Etkili liderler aynı zamanda ekiplerinin daha fazla ve detaylı bilgiye ihtiyaçları olduğunu da fark ederler.
Liderler ajandalarına çok fazla yeni girişim eklenmesinden ancak bunları hayata geçirecek çalışan sayısının azalmasından şikayetçidirler. Aynı zamanda deneyim ve bilgilerini karar alma sürecine katabilirlerse, daha fazla etkinlik, etkililik, verimlilik ve innovasyon konusunda liderlere yardımcı olabileceklerine inanırlar. Organizasyonlara danışmanlık yaparken, dışarıdan içeriye bakıldığında neler olduğunu görebilmek daha kolaydır. Genellikle görünen durum: Liderler fikir alır ve yeni fırsatlar görür; toplantı yapar, karar alır ve yöneticilerin kollarını sıvayarak işe koyulmasını beklerler. Odaklanma Haritası’nı dikkate almadan, lider ve yöneticiler öncelikli olarak maliyetleri azaltarak (genellikle çalışanları işten çıkararak) daha fazla çalışmaya başlar; yeni girişimler, mevcut ürünler, programlar ve sistemler arasında verimliliği artırmaya çalışır ve umutsuzca yeni hedeflere ulaşmaya çalışırlar. Bir süre sonra da hem mevcut hem de zaman ve kaynak rekabeti sağlayan yeni girişimler arasındaki dengeyi kuramaz, donup kalırlar. Kimi zaman pes ederler; bunun sonucunda da organizasyonda yüksek etkili, odaklanmış enerjiye ulaşılamaz.
Peki, bunun panzehiri nedir? Geçmişteki durgunlukları ve zor dönemleri inceledikten sonra, liderlerin hayata geçirmesi gereken 4 önemli rehber ilke olduğunu gördük:
1. Stratejiyi tamamlamak
2. Net yönergeler belirlemek
3. Kilit hedefleri sınırlandırmak
4. İletişimi 3 katına çıkarmak
Odaklanabilmek ve az sayıdaki kritik girişimi desteklemek amacıyla azalan kaynaklar hakkında çalışanlara net mesajlar verilmelidir. Mesajların, duruma ilişkin net bilgiler içermesi önemlidir. Ancak o zaman organizasyondaki kişiler hedefler etrafında bir araya gelebilir ve odaklanır. Liderlerin organizasyonlarda gözlemledikleri olumsuzlukların nedeni, korkuyu kadere dönüştürmüş olmaları ve inanılırlık sağlayarak kişilere olumlu enerji vermekte başarısız olmalarıdır. Doktorlar hastalara kötü haberleri verecekleri zaman şunu bilirler: Hastalara 5ten fazla bilgi verdiğinizde, dinlemeyi bırakırlar. Organizasyonun hedefler için desteğini yaratma ve odaklanma, net ve düzenli iletişimin doğrudan bir sonucudur.
Bu dönemlerde bazı tuzaklar da liderleri bekler. Daha az deneyimli liderlerin en sık düştükleri tuzak, tutarlı olabilme endişesi ile tarzlarında değişlik yapmamaları ve daha fazla işyükü getiren zor zamanların gerçek değerlendirmesini yapmak için zaman harcamamalarıdır. Liderler Odaklanma Haritası’nı inceleyerek odak noktalarının nerede olduğunu belirleyebilirler. Bunu yapabilmek için diğerlerinden bilgi almalı ve analiz etmek için zaman ayırmalı, aynı zamanda da müşteriler, tedarikçiler, çalışanlar ve uzmanlarla iletişimde olmalıdır. Örneğin, yeni fikirler, programlar ve hizmetler geliştiren inovatif liderlerin (Odaklanma Haritası’nın en solu) sağdaki en alt köşeye nasıl gidebileceklerini belirlemeleri ve bazı projeleri geçici olarak gündemden çıkararak maliyet azaltması gerekebilir. Bir başka tuzak ise yeni verimlilik sistemleri kurma ihtiyacını yeterince hızlı anlamamak ya da fark etmemektir. Verimlilik sistemleri ve düzenlemelerinin kısa sürede hayata geçirilmesi gereksiz işyükünden organizasyonu kurtaracaktır.
Özet
Özet olarak, pek çok vakada deneyimsiz liderlerin gerekli olandan daha fazlasını yapmak için çok fazla zaman harcadığını görüyoruz. Deneyimsiz liderler ayrıca çok fazla yeni fikir ortaya atıyor, mevcut girişimleri tamamlamadan yeni girişimler ekliyorlar. Ayrıca ekiplerine sürekli değişen ve yeni bilgiler eklenen mesajlar vererek çok fazla konuda dağınık bir odak yaratıyorlar.
Etkili lider ise zor zamanlarda mesajları kısaltıyor, toplantılarda görüşülen gündem maddelerini azaltıyor, bürokrasiyi azaltıyor. Deneyimli lider sınırlı sayıdaki kritik girişime katkıda bulunulmasını sağlayarak güven oluşturuyor, herkesin kazanabileceği bir ortam yaratıyor.
PHILIP J. HARKINS
Philip J. Harkins, 1988 yılında kurduğu Linkage’ın CEO’su ve yönetim kurulu başkanıdır.
Organizasyonel gelişim, liderlik, iletişim ve yönetici koçluğu alanlarında uluslar arası bir uzman olan Harkins üst düzey yöneticiler ve dünyanın dört bir yanındaki önde gelen organizasyonlara danışmanlık yapmıştır. Asya, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa ve Ortadoğu’da 25’den fazla ülkeden liderler, liderlik ekipleri ve yönetim kurulları ile çalışmıştır. Ayrıca, liderlik uzmanı ve Linkage yönetim kurulu üyesi Warren Bennis ile birlikte, tüm dünyadan binlerce lideri eğiten ve geliştiren “The Global Institute for Leadership Development (GILD)”ın eş başkanıdır.
Phil’in yazarlığını ve editörlüğünü yaptığı çok satanlar listesindeki bazı kitapları: In Search of Leadership: How Great Leaders Answer the Question “Why Lead?” (Phil Swift ile birlikte, McGraw-Hill, 2009), Everybody Wins: The Story and Lessons Behind RE/MAX (Wiley, 2004), The Art and Practice of Leadership Coaching (Wiley, 2004), Powerful Communications: How High Impact Leaders Communicate (McGraw-Hill, 1999).
Harkins, uzmanı olduğu alanda dünyanın farklı ülkelerinde 400’den fazla konferans, seminer ve programda konuşmacı olmuştur.
Linkage 20. yılını doldururken New York, Detroit, Minneapolis, Atlanta, San Francisco, Brüksel, Bükreş, Johannesburg, Londra, Seul, Singapur ve Tokyo’nun ardından İstanbul ofisinin açılışını yapmıştır. Linkage Turkey, 11. bölge ofisi olarak Türkiye, K.K.T.C ve Türki Cumhuriyetler (Azebaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan)’dan sorumludur.
