Verdiğiniz ödüller çalışanları ‘mutlu etmiyor’sa…

Kurumsal takdir ödülleri başarının gerçek sembolleridir; kimi zaman yıllarını kuruma adayan çalışana, kimi zaman da organizasyonun başarısına yaptığı üstün katkılar nedeniyle verilir. Ancak dünyanın en başarılı organizasyonları bu olayları unutulmaz hale getirmeleri gerektiğini öğrenmiştir. Hatta bu olaylar, Olimpiyat madalya töreni kadar coşkulu ve anlamlı olabilir.

Büyük olasılıkla siz de böylesi tipik bir ödül törenini görmüş ya da içinde yer almışsınızdır: İşte sonunda, şirketteki beşinci yıldönümünüz yaklaşmaktadır. En azından otoparkta daha iyi bir yer edineceğinizi umut ederek, büyük bir olaya şahit olacak olmanın heyecanıyla işe gelirsiniz. 

Ancak gün, herhangi bir şenlik olmadan geçer gider. Tam eve gitmeye hazırlanırken patronunuz başını odanıza uzatarak, bir paket verir ve şöyle der: “Hizmetleriniz için ödülünüz… Bu arada elindeki şu işi bitirebildin mi?”

Asla unutmayacağınız bir gün, ne büyük bir hayal kırıklığına dönüştü değil mi? Bir şirket için ise anlamlı ve bağlılık yaratıcı bir deneyim yaratma şansı daha başlamadan sona erdi. 

Düşünün, uluslararası bir organizasyonda bir sporcu olarak madalya kazandınız ve altın madalyanızı almak için ağır adımlarla podyuma yaklaşıyorsunuz. Zihninizde; saatler süren antrenmanlarınız, kendiniz ve sevdikleriniz için yaptığınız fedakarlıklar dolaşıyor.

Bazı başarısızlıklarınızı ve neredeyse pes etmeye karar verdiğinizi anımsıyor, ancak başarılı olma duygusuyla nasıl yeniden çabalamaya başladığınızı hatırlıyorsunuz. Podyuma adımınızı attınız. Ülkenizin bayrağı dalgalanırken, milyonlarca kez dinlediğiniz halde hiç bu denli coşku duymadığınız milli marşınız çalıyor. Görevli yanınıza yaklaşıp fısıldıyor: “Madalyanız postayla size gönderilecek. Sertifikanızı alabilirsiniz.” Sertifikaya bakıyor ve isminizin yanlış yazılmış olduğunu görüyorsunuz.

Ne kadar üzücü ve profesyonel olmayan bir durum değil mi? Ama pek çok organizasyon en iyi çalışanlarına bazen aynen bu şekilde davranıyor. Bunu da biliyoruz.

Anlamlı bir ödül töreni düzenlemek, illa ki büyük maliyetler gerektirmez. Aslında en iyi ödüllendirmelerin, bir müdürün bu işe zaman ayırmasıyla gerçekleştiğini unutmayın. 

Kilit bir fikir, takdir ve kutlamanın yaratıcı ödül çözümlerini test etmek için iyi bir başlangıç noktası olduğudur. Şirketiniz diğer ödül konularında yaratıcı ya da inovatif de olsa, takdir ve kutlama konusunda göreceli olarak daha yaratıcı olabilirsiniz. Ödüllere güç katmak için aşağıdaki adımları dikkate alabilirsiniz: 

Sonuçlar: Takdir ve kutlamalardan kaynaklanan ticari değeri belirleyin. Programın gereken parasal değeri karşılayıp karşılamadığını anlamak için beklentilerinizi netleştirin. Çalışanlar programla ilgileniyor mu? İşlerinin başındayken zihinlerinin bir yanında ödüller var mı? Şirketin, bu uygulamalar sayesinde daha iyiye gittiğini gösterebiliyor musunuz?

Hedefler: Ödül ve kutlamalar için hedefleriniz olsun. Neyi kutlayacaksınız? Performans hedeflerini mi? Davranışsal hedefleri mi? Bu programların neden var olduğunu ve beklenen başarıların neler olduğunu çalışanlarınızla iletişime açın. 

Eğlence: Ödül ve takdir çalışma sürecine keyif katmalıdır. Süreç sayesinde çalışanlar mutlu olmalıdır. Takdir ve kutlama süreciniz, nihai hedefi bekleyenler için keyifli mi?

Esneklik:Programınızı taze ve güncel tutun. Şirkette olan bitenlerle bağlantılı kaldığından emin olun. Düzenli olarak değerlendirin ve zaman içinde programın gelişebilmesi için çalışanların katılımını dikkate alın. Çalışanlar, kendilerinin de dahil olduğu programlara değer verir. Ve bir programı en canlı ve gelişkin tutan da çalışanlardır. 

Yapmanız gereken ilk şey, ödülü verecek doğru kişiyi seçmektir.

Bu, organizasyondaki en yüksek rütbeli yöneticiyi seçmek anlamına gelmez. Aslında genellikle, bu görev CEO’ya verildiğinde yöneticinin kişinin ismini unuttuğu ya da çalışanın özel başarıları konusunda pek bilgisi olmadığı görülür; bu doğaldır da… Bu nedenle anlam ve dürüstlük sağlamak için, ödülü veren kişinin çalışanın başarılarını yakından takip eden en üst düzey yönetici olması daha uygundur. Bu kişinin, aynı zamanda heyecan ve coşku uyandırabilmesi de önemlidir. 

İK profesyonelleri olarak, yöneticilerin konuyla ilgili kusursuz sunumlar ve konuşmalar yapabilmesi için bilgilendirilmeleri de sizin sorumluluğunuzdur. Yöneticiler; tam olarak neyin ödüllendirildiğini ve şirkette hangi özel katkıların değerlendirildiğini bilmek zorundadır. Ödüllendirme dönemlerinin sopa değil havuç gösterme zamanı olduğunu anlamaları şarttır. Şirkette olan her bir iyi şeye odaklanarak sadece olumlu ve yapıcı yorumlarda bulunmak çok önemlidir. 

Üçüncü olarak; eğer ödüllendirme programı belli bir kurumsal sembolü içeriyorsa, yöneticilerinizin bunu anladığından ve ödül ile bağlantısını açıklayabileceğinden emin olun. Bu arada sembolün şirketin hedef ve değerleri ile bağlantılı olması da önemlidir. 

Dördüncü olarak; kişinin iş arkadaşlarının da etkinliği katılmasını sağlamak gerekir. Hatta onların konuyla ilgili yorumda bulunmasını sağlamak da olumlu bir tavır olacaktır. Diğerlerini de ödül törenine dahil etmek, hem iş arkadaşlarının performanslarını takdir etmesini hem de şirketin hangi değerlere önem verdiğini daha iyi kavramını sağlar. 

Beşinci olarak; ödül alan kişinin bir iki yorumda bulunmasına izin verin. Herkes bu öneriye sıcak bakmayabilir ancak ödül alan herkesten bunu rica etmek yerinde olacaktır. Son olarak, ödül törenini sıcak ve samimi bir teşekkür ile sonlandırırsanız çalışanlarınız kendisini altın madalya alıyormuş gibi hissedebilir… 

Ödülün amacı eğlencedir. Şirketiniz keyif konusunu nasıl görürse görsün, bunun olumlu bir deneyim olması gerekir.

Bir ödül tüm çalışanlar için keyifli olmalı, tek bir bireyi kısa bir süre için bu deneyim konusunda mutlu hissettiren bir program haline gelmemeli. Sonuçlar ve arzu edilen davranışları üreten ödüllere ilişkin en önemli bulgu, bu ödülü kazanmanın ödülün kendisi kadar önemli olduğudur. Ödül ve takdir sürecini bir “yönetim oyunu” haline getirmek gerekir. 

Örneğin, belli bir ayda en fazla maliyet kesintisi yaratan departmana bir tür “yolculuk” ödülü sunduğunuzu farz edin. Buradaki keyif, çalışanların bir ortamda bir araya gelerek fikir alışverişinde bulunmasıdır. Bu, bir sorun ortaya çıktığında ekip ruhunun daha kolay yaratılmasını sağlayacaktır. 

Şirketiniz için “keyif” konsepti ne anlama geliyor? Bazı şirketlerde partiler verip bir arada kutlama yapmak uygundur. Hatta bazı şirketler, ödül alan çalışanın, yazın düzenlenen şirket partisinde yöneticileri havuza atmasına bile izin verir. Uzmanlar, şirketin bakış açısı ne olursa olsun, şirketin ödül ve kutlamalarla ilgili normal kurallarının biraz esnetilmesinin uygun olduğunu düşünüyor. Kişilerin neye değer verdiğini belirlemek de, sıradışı bir şeyler yapabilmek adına olumlu fırsatlar getiriyor. 

Takdiri, şirketin toplam ödül formülünün bir parçası haline getirmek, tepe yönetim için giderek daha anlamlı hale geliyor. Takdir ve kutlamaları, diğer ödül çözümleri ile bağlantılandırmak da çok önemli. Bunun kadar önemli olan bir başka nokta da bunları, şirketteki performans hedefleri ve ölçütler ile bağdaştırmak… Diğer bir deyişle, neyin takdir edilip kutlanacağını belirlemek, takdir ve kutlamalardan gelecek değer konusunda endişe duyan şirketler için kritik bir öncelik haline geliyor. Bununla bağlantılı olarak, araştırma ve deneyimlerden edinilen bazı önerileri aşağıda bulabilirsiniz: 

1. Ödül ve başarı kriterlerini net bir biçimde belirleyin. Böylece bu programlardan gelen maliyet/yarar dengesini değerlendirebilirsiniz. Katma değer elde ettiğinizi nasıl bilebilirsiniz?

2. Neyi ödüllendireceğiniz konusundaki kuralları belirleyin. Hangi başarılar kutlanmaya değer?

3. Ödül ve kutlamanın nedeni, çalışan ve işverenlerin başarılar konusunda kendini iyi hissetmesini sağlamaktır. Bunu nasıl eğlenceli hale getirebilirsiniz?

4. Değişim önemlidir. İlgiyi yüksek tutarak takdir ve kutlamaları yeni ve keyifli kılabilir misiniz?

Bunlar elbette, şirketinizin ödül uygulamaları konusunda yapabileceği tek şey değildir. Ancak bu önerilerin, ödül seçeneklerine daha fazla katma yaratacak, heyecanlı bir platform yaratabileceğini de unutmamak gerekiyor.