Lider doğulur mu(?), Lider olunur mu(?) / İlhan Özdiller

Kasım 11, 2010

Liderliğin yolu “denemek”ten geçer!

Lider doğulur mu(?), Lider olunur mu(?). Bu sorunun yanıtı bugüne dek tartışıldı, bugün de tartışılıyor, ileride de tartışılacak. Tarihsel süreçte, özellikler yaklaşımı ve davranışçı yaklaşım şeklinde birbirinin tezi ve antitezi olarak karşımıza çıkan liderlik yaklaşımları bu konuyu yeterince tartıştı ve tartışmaya devam ediyor. Bu nedenle, böyle bir tartışmaya girmek ve cevabını aramak yerine, liderlik konusuna farklı bir yaklaşım getirmenin daha doğru olacağını düşünüyorum.

Öncelikli olarak lider kavramına bir açıklık getirmeye çalışalım. Liderler nasıl kişilerdir?

• Liderler, yetenekli kişilerdir. Liderlerin herkesden farklı bir takım yetenekleri olduğunu, sanırım, hepimiz kabul ederiz: Liderler; ilişki yetenekleri, düşünsel yetenekleri ve motivasyonel yetenekleri açısından diğerlerinden ayrılan-öne çıkan kişilerdir. Liderler bu yetenekleri sayesinde diğer kişileri etkileyerek harekete geçirebilen kişilerdir.

• Liderler, yetkin kişilerdir. Liderlerin; işi yönetme, insanları yönetme ve tabii ki en başta kendilerini yönetmede bir takım donanımlara sahip olduğunu biliyor-kabul ediyoruz. Bir başka deyişle, liderler, "işe", "insanlara" ve "kendine" liderlik edebilecek bir takım yetkinliklere sahip kişilerdir.

• Liderler, özgüveni yüksek kişilerdir. Özgüven, kişinin(liderin) sahip olduğu yetenekleri ve yetkinlikleri kullanabilmesini sağlar. Özgüveni olmayan bir kişinin farklı şeyleri düşünebilmesi ve harekete geçebilmesi (aynı zamanda diğerlerini harekete geçirebilmesi) mümkün olamaz.

Liderlik için gerekli unsurlar olan yetenek, yetkinlik ve özgüven nasıl ortaya çıkar ve/veya gelişir?

Bu sorunun bizce çok net, çok açık ve çok basit bir yanıtı var: "DENEMEK".

Denemek liderlik yolculuğunda bize ne sağlar?

1-"Denemek", bize yeteneklerimizi keşif fırsatı verir. Herhangi bir konuda yeteneklerimizin olup-olmadığını denemeden anlayamayız.
2-"Denemek", yetkinliklerimizin gelişimine olanak tanır. Denemeler bizim bilgi-becerilerimizi artırır. Dolayısıyla, liderlik için gerekli yetkinliklerimizin gelişimini sağlar.
3-"Denemek", özgüvenimizin oluşmasına ve artmasına katkıda bulunur.

O yüzden, lider doğup-doğmadığımızı anlamanın yolu denemekten geçer.
O yüzden, lider olmanın yolu denemekten geçer.
O yüzden, liderleri keşfetmenin ve yetiştirmenin yolu insanların deneme yapmalarına fırsat vermekten geçer.

Bu nedenle, deneme(ler) yapmaktan çekinmemeliyiz ve diğer kişileri deneme(ler) yapmaları için teşvik etmeli-cesaretlendirmeli-ortam yaratmalıyız (kişileri yetkelendirerek ve kişilere bir takım yetkileri göçererek (delege ederek) deneme yapmalarına fırsat tanımalıyız).

Sözün özü, liderliğin yolu, (lider doğup doğmadığımızın veya lider olup olamayacağımızın yanıtı) "denemek"ten geçer.

Yazar Hakkında

İlhan Özdiller stratejİKa Danışmanlık Genel Müdürü'dür.

1963 yılında Balıkesir’de doğan İlhan Özdiller, ODTÜ Metalurji Mühendisliği Bölümünde iki yıl okuduktan sonra yüksek öğrenimine Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde devam etti. SBF Çalışma Ekonomisi Endüstri İlişkileri Bölümü’nden mezun olan ÖZDİLLER, 1989 yılından 1996 yılına kadar Sabancı – Du Pont ortaklığı olan DUSA Endüstriyel İplik San. ve Tic. A.Ş.’de Personel Yönetimi/İnsan Kaynakları Yönetimi alanlarında çalıştı.

DUSA’dan sonra ALTINYILDIZ Mensucat ve Konfeksiyon Fab. A.Ş.’de 2 yıla yakın bir süre İnsan Kaynakları Departman Yöneticiliği görevinde bulunan Sn.ÖZDİLLER, burada İnsan Kaynakları Sistemlerinin kurulma süreçlerinde ve Endüstri İlişkileri alanlarında görev yaptı.

Daha sonra, bünyesinde ERBAKIR Elektrolitik Bakır Mamulleri A.Ş.; ABALIOĞLU Tekstil San.A.Ş.; DENTAŞ Ambalaj ve Kağıt San.A.Ş.; ABALIOĞLU Otomobilcilik Tic.A.Ş. şirketlerini barındıran CAFER SADIK ABALIOĞLU Holding’ de bir yıla yakın bir süre İnsan Kaynakları Direktörlüğü görevinde bulundu. Bu grup da Grup Vizyon/Misyon/Politikalarının oluşturulmasında, Holding Yapılanmasının gerçekleştirilmesinde ve İnsan Kaynakları Sistemlerinin tasarımı süreçlerinde yer aldı.

Son olarak da, Mart 1999-Mayıs 2001 tarihlerinde, bünyesinde UZEL Turizm Tic.A.Ş; UZEL Makine San.A.Ş.; UZEL Gayrımenkul Yatırım Yönetimi A.Ş.; UZEL İnşaat A.Ş. ve Uzel Finans ve Sigorta Tic.A.Ş. şirketlerini barındıran UZEL Grubunda İnsan Kaynakları Bölüm Direktörü olarak görev yaptı. Bu grupta İnsan Kaynakları Sistemlerinin kurulması, SAP İnsan Kaynakları Yazılımı implementasyon projesi liderliği, Toplam Kalite Yönetimi ve Öğrenen Organizasyonlara dayalı Sürekli Gelişim Projesi asistanlığı gibi görevleri yerine getirdi.

İlhan ÖZDİLLER 1997 yılından bu yana Human Resources dergisinin düzenlediği Seçme/Yerleştirme; Eğitimciler; Performans Yönetimi; Ücret Yönetimi; Kariyer Planlama zirvelerinde konuşmacı olarak yer almakta ve bu derginin Yayın Kurulunda bulunmaktadır.

İnsan Kaynakları Yönetimi ile İnsan Kaynakları Alt Süreçlerine (Seçme/Yerleştirme; Eğitim Planlama; Performans Yönetimi; Ücret Yönetimi; Kariyer/Yedekleme Planlaması) ve yönetim becerilerine yönelik olarak eğitimler veren İlhan ÖZDİLLER, halen, “yetkinlik bazlı uygulamalar” ve “stratejik insan kaynakları yönetimi” konularında firmalara insan kaynakları yönetimi alanında sistem danışmanlığı, eğitim ve seçme/yerleştirme danışmanlığı hizmetleri veren stratejİKa Eğitim & Danışmanlık ve stratejİKa Seçme & Yerleştirme şirketlerinin kurucu ortağı ve Genel Müdürü olarak görev yapmaktadır.