Başarıyı Yakalamak İsteyen Organizasyonların Yeni Odak Noktası: Oyunlaştırma’nın Çalışan Deneyimi Süreçlerine Yansıtılması

Ağustos 08, 2021

Genellikle iş yaşamında oyunlaştırma, organizasyondaki bireylerin iş hedefleri odağında etkileşimleri, davranışları, iş süreçlerini oyun mekanikleri ile iç motivasyona yönelik tetikleyicilerle yeni baştan eğlenceli bir dünya inşa etmekle ilgilenir.

İçsel ve dışsal motivasyon ödülleri ile ekip içerisinde tatlı rekabet ortamları yaratmak, iletişim kanallarının oyunlaştırılması ile organizasyonun bir parçası olduğunu hissettirerek birlik duygusunu yaşatmak, meydan okumalar, anlık geri bildirimle beslenmeler, eğlenceli rozetler, iş birliği içerisinde takım yarışları ve çok daha fazlası çalışan deneyimini farklı bir boyuta taşıyan oyunlaştırma araçları olarak karşımıza çıkıyor.

Çalışan Deneyimi (Employee Experience) nedir? Dediğinizi duyar gibiyim…

Çalışan Deneyimi (EX - Employee Experience) yeni normale geçişle berber birçok organizasyon tarafından odak noktası haline gelmeye başladı. Çalışan Deneyimi, bir organizasyondaki çalışanların, sağladıkları katma değer karşılığında kurumun çalışana verdiği değere ilişkin çalışanların algılarının tamamını ifade eder. Çalışan Deneyimi örgütlerin değerleri ve amaçlarından, kişisel ilişkilere, fiziksel çalışma ortamına kadar çalışanın yaşadığı her şey, her iş gününde karşılaştıkları mikro deneyimler olarak da tanımlanabilir. Çalışanların %92’si bu deneyimleri “günlük” deneyimler olarak tanımlamaktadır.

Çalışanın algısı, iş ile ilgili hissettiklerini ve iş yapmak için göstermiş olduğu çabayı şekillendirir, hatta büyük ölçüde doğrudan etkiler. Başka bir açıdan ise çalışan deneyimi; çalışan değer önermesinden, çalışan yaşam döngüsünden, çalışanın şirketle ilgili hissettiklerinden çok daha fazlasıdır. Kimi zaman çalışanının hasta olduğunu öğrenen ekip liderinin tutumu, kimi zaman da terletici performans görüşmelerin yapıldığı zamanlar…

Farklı bir açıdan da çalışan bağlılığı kavramına değinecek olursak, bağlılık iyi çalışan deneyimlerinin bir sonucudur. Dünya’daki birçok kuruluş çalışan bağlılığı çalışmalarını tek başına yeterli bulmamakla beraber, memnuniyeti artırmak amacıyla yapılan kısa vadeli, kalıcı olmayan motivasyon türü olarak görüyor.

 Çalışan deneyimi neden önemlidir?

Hızla artan ilgi, trend haline gelen çalışan deneyimini COVID-19 döneminde dünyadaki iş liderleri için en önemli öncelik haline geldiğini gösteriyor. 

Trend haline gelmesinin en büyük nedeni Covid-19 dönemi ile beraber yapay zekanın işgücünün yerine geçebileceğini düşünen işverenlerin artık insanların duygu ve davranışlarına olan yaklaşımını değişmesi oldu. Teknoloji odaklı bir ekosistemde yapay zekâ ve otomasyonun ilk sırasını “yumuşak beceriler” olan insan olma, bağlantı kurma, empati ile nazik olma aldı…

Çalışan Deneyimine önem veren kurumların başarıyı yakalamak için bu hassasiyetle yaklaşıp deneyim tasarımları yapmaları gerekiyor. Çalışan Deneyimi çalışanın sadece kurumda bulunduğu anları değil, kurumdan ayrıldığı anda, eski işverene dönme kararını, yüksek yetenekli bireylere kurumu tavsiye etme olasılıklarına da etki ederek kurumun itibarını ve yetenek kazanımını da etkileyebilir.

Birinci sınıf “Çalışan Deneyimi” yaşatmak güçlü kurum kültürü izleriyle yıldız yetenekleri çeker, değer hissettiren ekip lideri ve çalışan ilişkileriyle yüksek performanslar yakalar ve çalışanlardan organizasyondan ayrıldıktan uzun zaman sonra dahi değerli marka elçileri yaratırlar. 

Richard Branson, Çalışan Deneyiminin önemini büyük bir ustalıkla dile getiriyor:

“Benim felsefem her zaman şöyleydi: Birinci önceliğiniz çalışanlarınız, ikinci önceliğiniz müşterileriniz ve üçüncü önceliğiniz paydaşlarınız olursa, etkin bir şekilde sonunda paydaşlarınız iyi durumdadır, müşterileriniz daha iyi durumdadır ve çalışanlarınız mutlu olur.”

Çalışan Deneyimi Sürecini İnsan Odaklı Tasarlamak

Organizasyonlarda çalışan deneyiminin sağlanması, korunması gibi konular yalnızca İnsan Kaynakları'nın sorumluluğu olarak görünür. Fakat geleneksel sistemdeki personel yönetimi anlayışı değişeli çok uzun zaman oldu değişmeye de hızla devam ediyor.  Temelde birincil gücü stratejik taktikler, planlarla insan kaynaklarında olmakla beraber, en önemli ikincil katman ekip liderlerinin, son katman ise çalışanlarındır.

Çalışanların deneyimlerini ortaya çıkarmak, organizasyondaki her etkileşim anını müşteri ve paydaşlarla olan ilişkileri de buna dahil olmak üzere yakalayabilecek sistemlerle mümkündür, bu sistemlerin başarılı olması ise insan odaklı tasarım sürecine oyunlaştırmayı entegre etmekle mümkün olur.

Bu sistemlere örnek olarak kayıt altına alınabilen dijital teknolojiler olan dinleme kanalları verilebilir. Dijital teknolojilerin çalışan tarafından güven inşa etmesi noktası büyük önem arz etmektedir. 

Nick Lynn’in ifade ettiği gibi güven, çalışan deneyiminin kalbinde yer alır. 

Deneyimi ortaya çıkaran insan merkezli tasarımlarla güven ortamı oluşturmalıdır. Dinleme kanallarının ya da benzeri uygulamaların güven inşa edebilecek olanları:

•    Etnografik gözlemin eşlik ettiği nitel görüşmeler
•    Açık-uçlu anketler
•    “Bana bildir” ses, görüntü veya yazı yoluyla önemli bulduğun anları benimle paylaş 

Bu gibi araçlarla “Çalışan Deneyimi” tasarımındaki en önemli nokta olan çalışanın işiyle, organizasyonun kültürü ve amaçlarıyla ilgili algılarının tamamını anlamlandırmaya çalışarak “İnsan Odaklı Tasarım”ın ilk aşaması olan Hazırlık, hedef kullanıcı kitlesini ve içinde bulunduğu durumu derinden anlayarak çözümlemeyi amaçlar.

Peki insan odaklı tasarımı ile oyunlaştırma süreçlerinde persona çalışmaları hangi aşamalardan oluşur?

İnsan odaklı persona yaklaşımı 4 kısımdan oluşur. İlk aşamada kişisel bilgilere ve gündelik alışkanlıklarına (eğitim durumu, iş pozisyonu, yaşı, hobileri, oyun alışkanlıkları vs.), ikinci bölümde iş süreci, problem ve ihtiyaçlarına, üçüncü bölümde motivasyon kaynakları üzerinde durulduktan sonra son bölümde oyunlaştırma projesinin odağını oluşturan bireyin oyuncu tipine bakmak kritik bir önem arz etmekte…Bunun için bazı kilit soru ve durumlar üzerinden ilerlemek ve mümkün olduğunca fazla kişi ile süreci geçirmek gerekir.

Hazırlık aşamasında tespit edilen “İnsan Odaklı” persona yaklaşımıyla belirlenen sorun üzerine bu aşamalara geçilir ve:

Saha Araştırması, bu çözümlemeden yola çıkarak çözüm önerileri geliştirmeyi ve bireyleri motive eden unsurları tespit etmeyi gerektirir.

Çözümleme, çözüm önerilerini kullanıcı ile sınamayı ve geri bildirim almayı, çalışanları dinlemek üzerine odaklanılmayı içerir.

Çözüm Fikri Geliştirme, geri bildirimler ile çözümü daha da geliştirerek birey için en uygun çözümü tasarlamak için ekiple beraber beyin fırtınası yapma aşamasıdır.

Sınama, aşaması bireyler için oluşturulan pilot çalışmalarla en uygun tasarım tespit edilene kadar devam eder, Uygun olan “İnsan Odaklı Oyunlaştırma” tespit edildikten sonra Uygulama aşamasına geçilir ve tüm organizasyondaki çalışana uygulanır.

Oyunlaştırmayı da odağına alan bir yaklaşım benimsemeyi öngören kurumlar bireylerin aynı zamanda yaptıkları iş üzerinde ne kadar akışta kalabildiğini iyi gözlemlemeliler ve persona grupları belirleyip iş modellerine entegre olacak oyunlaştırma araçlarının ve süreçlerinin belirlenme aşamalarında oldukça empatik bir yaklaşım sergilemeliler.

Böylece organizasyondaki “Çalışan Deneyimi” oyunlaştırmanın sihirli dokunuşuyla keyifli bir yolculuğa dönüşür, organizasyondan ayrılan çalışanlar da marka elçisi olmaya devam eder ve “Çalışan Deneyimi” sürdürülebilir bir yapıya bürünmüş olur.

Oyunlaştırma, oyun etrafında temellenen insan merkezli yinelemeli bir problem çözme felsefesidir.

Kurum kültürünü doğru anlamlandırmış ve doğru beceri setlerine sahip güçlü bir takımınız yoksa, uyguladığınız araçlar başarıyı yakalayamayacaktır. Pozitif bir güven kültürü oluşturabilmek, deneyimleme sürecinde karşılaşılan başarısızlıklara alan oluşturabilmek, projenizi herhangi bir metodoloji, felsefe veya süreçten daha hızlı ilerlemesine destek sağlayacaktır. 

Oyunlaştırmayla Çalışan Deneyiminde Başarıyı Yakalayanlar

Çalışanlarının kendi geliştirdiği eğitimlere erişimini kolaylaştıran Atasun Optik, eğitim kategorilerini dilediği gibi filtreleyebilen çalışanların Game2023 oyunlarıyla öğrenerek gelişmesini destekliyor. Herkesin kaliteli hizmet prensiplerinden faydalanabilmesini ve müşterilerin her daim yüksek memnuniyet göstermesini amaçlayan bu proje, personelin teknik sınav ortalamalarında yükseliş sağlamasıyla etkinliğini ispatlamış bulunuyor.

Pandemiyle birlikte oyunlaştırma çalışmalarına bir hayli hız veren isimlerden olan KOÇTAŞ, Efsanelerin Yolu Kurumsal Oyunlaştırma Platformu isimli bir bilgi yarışması türeviyle çalışanları için düellolar oluşturuyor, böylece çalışanların performansını eğlenceyle desteklerken işlerin de öğrenilmesini hızlandırıyor. Lig usulüne göre yapılan oyunlar sayesinde %13-14 dolaylarında satış artışı yakalayan KOÇTAŞ, IDC CIO Summit 2020’de Yenilikçi Projeler ödülü almasını sağlayan bu fikrin 2021’de tüm çalışanlarını kapsamasını hedefliyor.

Ercan Altuğ Yılmaz / Gamfed Türkiye Temsilcisi
Betül Görünmez / Gamfed Türkiye Gönüllüsü